Natuur in het licht - waarom het donker belangrijk is

In dit artikel:

Sinds 2012 onderzoekt het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) in het project "Licht op Natuur" hoe nachtelijk kunstlicht ecosystemen beïnvloedt. Hiervoor zijn jaarrond werkende lantaarnpalen geplaatst langs bosranden; ze branden van zonsondergang tot zonsopgang en onderzoekers volgen de effecten op verschillende soortgroepen.

Wereldwijd wordt de nacht steeds lichter: het oppervlak dat 's nachts meer verlicht is dan bij volle maan groeit met ruim twee procent per jaar. De omschakeling naar zuinige ledverlichting versnelt die trend omdat besparingen vaak leiden tot extra verlichting. Mensen verlichten hun omgeving vooral omdat we op zicht vertrouwen.

Nachtactieve soorten hebben daardoor last, vooral dieren die afhankelijk zijn van duisternis om aan predatie te ontsnappen. Vleermuizen illustreren dat verschil: snel vliegende soorten durven eerder op pad bij schemerlicht, maar langzamere vliegers blijven binnen zolang het niet echt donker is. Langzaam vliegende geslachten zoals Myotis en Plecotus mijden verlichte plekken en verliezen daardoor delen van hun jachtgebied — denk aan franjestaart, watervleermuis en gewone grootoorvleermuis. Het lopende onderzoek brengt in kaart welke gevolgen dit heeft voor gedrag en leefgebied.