Nationale Ombudsman onderzoekt agrarisch beleid: 'Ik zie boeren diep ongelukkig worden'

In dit artikel:

Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen start een eigen onderzoek naar de manier waarop overheidsbeleid de positie van boeren heeft aangetast. Hij kondigde het initiatief aan voorafgaand aan een werkbezoek vrijdag bij een boer in Drenthe en stuurt volgende week een brief naar demissionair landbouwminister Femke Wiersma (BBB) om het onderzoek formeel te melden. Van Zutphen zegt dat hij dit keer zelf het voortouw neemt omdat veel boeren hun problemen niet als klacht indienen.

Het onderzoek zoomt vooral in op het beleid van de afgelopen tien à vijftien jaar: verplichte stikstofreductie, het wegvallen van uitzonderingsregelingen binnen Europa, beperkingen voor het uitrijden van mest en strengere eisen aan waterkwaliteit. Volgens Van Zutphen hebben die maatregelen, gecombineerd met langdurige onduidelijkheid en uitblijvende besluiten van de overheid, bij veel agrariërs en hun gezinnen grote onzekerheid, financiële knelpunten en emotionele stress veroorzaakt. Hij stelt dat het ontbreken van heldere besluitvorming er bijvoorbeeld toe leidt dat bedrijven niet waardevast zijn, opvolging en financiering vastlopen en moderniseringsvergunningen uitblijven.

Van Zutphen beschouwt de houding van de overheid als verlegenheid — soms zelfs ongeschiktheid — om keuzes te maken en pijnlijke maar duidelijke beleidskeuzen te nemen, terwijl rechters stalende eisen tot stikstofreductie opleggen. Hij pleit er niet voor beleid te vermijden, maar voor besluiten die tegelijkertijd compenserende maatregelen bieden voor wie hard geraakt wordt. Tijdens werkbezoeken in regio’s als Overijssel, Noord‑Brabant en Zeeland trof hij volgens eigen zeggen herhaaldelijk “alarmerende signalen” over de mate waarin boeren zich onheus behandeld en onzeker voelen. De ombudsman waarschuwt dat de combinatie van technische beleidsvoering en gebrek aan inlevingsvermogen de toekomst van familiebedrijven bedreigt en sociaal‑maatschappelijke schade kan veroorzaken.