Na verkenning nog geen zicht op coalitie: D66 en CDA mogelijk aan zet

In dit artikel:

Verkenner Wouter Koolmees overhandigt dinsdag na een week van gesprekken zijn verslag aan de Tweede Kamer. Hij onderzocht welke coalitiecombinaties op basis van de verkiezingsuitslag haalbaar zijn, maar stuitte op veel politieke blokkades en verschillende voorkeuren, waardoor geen duidelijke aaneengesloten optie op brede steun kan rekenen. Bronnen melden dat Koolmees waarschijnlijk zal adviseren dat D66 en CDA eerst samen contouren uitwerken voordat er een definitief advies komt.

D66 en CDA, de grote winnaars, vormen volgens ingewijden het motorblok van een nieuw kabinet; de VVD blijkt in vrijwel alle rekenmodellen onmisbaar. Een samenwerking met de PVV is praktisch uitgesloten omdat veel partijen die optie blokkeren — alleen JA21, FVD, BBB, SGP en 50PLUS (samen 25 zetels) sluiten die regeling niet uit. Binnen de mogelijke formules roept D66 de voorkeur uit voor een middenkabinet met GroenLinks-PvdA, maar die keus botst op een harde veto van de VVD. VVD-leider Dilan Yesilgöz ziet bij voorkeur JA21 aanhaken, iets waar D66-leider Rob Jetten geen draagvlak voor heeft.

Koolmees zal naar verwachting niet meteen één duidelijke coalitie adviseren; eerst komt waarschijnlijk een tussenronde waarin D66 en CDA samen verkennen. Zo’n extra stap is geen noviteit: ook in 2021 leidden meerdere verkenningsrondes uiteindelijk tot een meerstappenformatie voordat het kabinet gevormd werd.