Na bijna 30 jaar heeft Mark Manders weer een solo-expositie in Nederland
In dit artikel:
In Museum Voorlinden is een overzichtstentoonstelling van Mark Manders (1968) te zien die als een parcours door zijn denkbeelden werkt: kleine, tere objecten naast monumentale installaties, herkenbare sporen van handelingen zonder een uitgewerkt verhaal. De bezoeker wordt al bij binnenkomst op het verkeerde been gezet: de deur van de eerste zaal is geblokkeerd door een perspectiefstudie die Manders maakte van krantenpagina’s waarin, na vijftien jaar werk, elk bestaand Engels woord één keer is afgedrukt. Het werk illustreert zijn belangstelling voor taal, beeld en het vastleggen van manieren van zien.
Manders ontwikkelt sinds zijn achttiende het idee van een zelfportret in de vorm van een gebouw; wat begon als schrijven over plattegronden veranderde in het maken van objecten. Die gedachte vertaalt zich in figuren van fragiele materialen — een aan een touw hangend kleiflatform zonder armen, een muisje dat met tape aan de muur is geplakt — die kwetsbaarheid en tegelijk een onverwachte aanwezigheid uitstralen. Zijn beeldtaal wekt vaak de indruk dat iemand net is weggegaan: er zijn aanwijzingen van handelen, maar geen afgerond narratief. Zoals Manders zelf zegt: “Ik wil zoveel mogelijk gedachtes en handelingen bevriezen.”
Enkele zalen dragen expliciete thema’s. Een stiltegevend werk handelt over verlies — een hedendaagse piëta naar aanleiding van het sterven van een kind in zijn omgeving — terwijl een andere ruimte met een vloer van schilderslinnen en aan de wand geschilderde vallende woordenboeken speelt met verbeelding en onzekerheid: onder de veerkrachtige vloer liggen drie dode vogels, maar de kijker weet niet precies waar; de contemplatie van het beeld roept zo een innerlijke afbeelding op, een ruimtelijk gedicht.
Manders nam ook de architectuur van de tentoonstellingsruimte onder handen: doorgangen, wanden en het ritme van de ruimtes worden naar zijn hand gezet om een soort muzikale opbouw te creëren, elke zaal met een eigen “toon”. In een vitrine staat een voorstudie voor het Rokin-monument (de fontein met twee bronzen hoofden): het model toont hoe hij speelt met tussenruimtes, veroudering en genderambiguïteit zonder portretten van bestaande personen.
Biografisch: Manders groeide op in Volkel, studeerde in Arnhem en woont sinds 2005 met zijn gezin in Ronse (België), waar hij een enorm ateliercomplex liet bouwen om installaties op ware grootte voor te bereiden. Zijn internationale doorbraak kwam onder meer met Documenta 11 (2002) en de Biënnale van Venetië (2013); opvallend is dat zijn laatste solotentoonstelling in Nederland dateert uit 1997. Mindstudy, Museum Voorlinden, Wassenaar, te zien t/m 18 januari 2026.