Mysterieuze rode stip blijkt nieuw hemellichaam: een zwartegatster

In dit artikel:

Astronomen hebben mogelijk een nieuw type kosmisch object ontdekt: zogenaamde quasisterren of zwartegatsterren. Met beelden van de James Webb-ruimtelescoop werden sinds 2022 duizenden kleine, rood gloedende puntjes vastgelegd op zo’n 12 miljard lichtjaar afstand. Eén daarvan, door onderzoekers van het Max Planck Instituut voor Astronomie in Heidelberg bestudeerd, vertoont eigenschappen die niet passen bij gewone sterren, sterstelsels of bekende accreterende zwarte gaten.

In plaats van licht te produceren via kernfusie lijkt de extreme helderheid van dit object te komen van een zwaar zwart gat in het centrum dat grote hoeveelheden gas opslokt. Dat model verklaart ook waarom het object vrijwel uitsluitend rood licht uitzendt en nauwelijks uv- of blauw licht — een spectraal patroon met een zeer scherpe overgang dat de onderzoekers “The Cliff” noemen. Vergelijkingen met bestaande bronnen faalden, waardoor een nieuw verklaringsmodel noodzakelijk werd.

De voorlopige inschatting luidt dat het object massa’s heeft van zeker miljoenen zonsmassa’s — mogelijk ergens tussen één en tien miljoen — maar precieze gewicht, structuur en groeisnelheid blijven onzeker. Anna de Graaff, die het onderzoek leidde, benadrukt dat er consensus begint te ontstaan over het quasisterren‑model, maar dat veel details nog onderzocht moeten worden. Ongeaffilieerde sterrenkundigen, zoals Peter Jonker van de Radboud Universiteit, noemen het resultaat een doorbraak omdat het concreet bewijs levert dat superzware zwarte gaten in het vroege heelal zeer snel grote hoeveelheden materie kunnen opnemen.

De ontdekking is relevant voor het grotere vraagstuk waarom sommige superzware zwarte gaten al vroeg in de kosmische geschiedenis zo snel zo groot werden. Volgende stappen zijn het systematisch analyseren van grotere aantallen van die “kleine rode stippen” om hun massa’s, structuren en de rol van deze fase in de groei van zwarte gaten beter in kaart te brengen.