Monumenten in Heusden: Het dodenhuisje van Vlijmen

In dit artikel:

Tot het begin van de 19e eeuw lag er rondom de protestantse kerk in Vlijmen een grote begraafplaats, die na een Koninklijk Besluit van 1829 moest verplaatsen naar een locatie buiten de bebouwde kom. Hierdoor ontstond aan de oostzijde van het Oude Kerkepad, het huidige zuidelijke deel van de Pastoor van Akenstraat, een nieuwe begraafplaats met aparte katholieke en protestantse gedeelten, elk met een eigen toegangspoort. In 1880 werd achter de nieuwgebouwde katholieke kerk een nieuwe begraafplaats in gebruik genomen, terwijl de protestantse begraafplaats pas in 1921 verhuisde naar de Mommersteeg.

Op deze begraafplaatsen verrees ook een zogenaamd dodenhuisje, een verplicht gebouw sinds 1872 volgens de wet ter voorkoming van besmettelijke ziekten zoals cholera en tyfus. Dit kleine gebouw diende om overledenen tijdelijk op te baren wanneer dat thuis onmogelijk was, met name slachtoffers van infectieziekten. In Vlijmen stond zo’n dodenhuisje zowel aan het Oude Kerkepad als achter de katholieke kerk, dicht bij het in 1885 door de gemeente gebouwde ziekenhuis, waar zusters mensen met besmettelijke ziekten verzorgden.

Door verbeteringen in drinkwater en riolering nam het aantal besmettelijke ziektegevallen in de 20e eeuw sterk af, waardoor het dodenhuisje zijn oorspronkelijke functie verloor. Het gebouw verviel en werd later door vrijwilligers van de parochie gerestaureerd en omgevormd tot een Mariakapel, die in juni 2016 werd ingezegend. Het karakteristieke gebouw heeft een zadeldak met rode terracotta pannen en een bakstenen gevel met unieke details zoals een spitsboogingang met Bentheimer zandsteenornamenten en smeedijzeren poorten. De zijgevels zijn opgebouwd uit metselwerk met deels terugliggende stenen en kleine spitsboogvensters, wat het huisje een historische en bijzondere uitstraling geeft.