Monumenten in Heusden: De manufacturière op Hoogstraat 14 in Heusden
In dit artikel:
Het pand aan de Hoogstraat in Heusden, tegenwoordig gemeentelijk monument, heeft een gedocumenteerde geschiedenis vanaf 1621 toen het in bezit was van Aerdt Dirckszn de Cuyper. In 1674 woonde er Thomas de Smits; later kwamen achtereenvolgens eigenaren als Valiris de Vosmaar, Willem Janse Schermer en Gijsbert Fok aan bod. In 1833 transformeerde Hendrik Ruiters het gebouw tot hoedenfabriek: het bestaande bouwwerk werd afgebroken en herbouwd. Vanaf 1878 exploiteerde Adrianus Sens er een winkel en hoeden- en pettenfabriek (later A. Sens & Zn.); zijn zoon Cornelis nam het bedrijf in 1890 over en liet de huidige voorzetgevel plaatsen. In 1925 veranderde het pand van functie onder eigenaar Wilhelm Brehm, die er modeartikelen verkocht; kort daarna namen Rinus en Bets van der Linden-Duijs de zaak over, en de manufactuur bleef bestaan tot 1965. Over de winkelgeschiedenis is een uitgebreid hoofdstuk opgenomen in Geke van de Merwe’s boek over oude winkeliers.
Architectonisch is het pand opvallend goed bewaard gebleven. Het heeft een zadeldak met eindschilden en rode Oud-Hollandse pannen, een gepleisterde voorzetgevel met horizontale V-groeven en een rijk gedecoreerde kroonlijst. De verdieping heeft twee T-vormige draairamen met bovenlichten en profielen in stucwerk; op de begane grond valt een hoge houten, symmetrische pilasterpui op met een geprofileerde kroonlijst op voluutconsoles, vier pilasters, een paneeldeur met vergulde versiering en bovenlichten met roedeverdeling. Natuursteenonderdorpels en een hardstenen stoep met gele klinkers vervolledigen het beeld. Foto’s van Ad Pellemans laten de detaillering zien; het artikel is geschreven door Bart Beaard. Het geheel vormt een representatief voorbeeld van een negentiende-eeuwse winkelpui in een historische Noord-Brabantse straatwand.