Monumenten in Heusden: De affuitenloods of brandweerkazerne in Heusden
In dit artikel:
U komt de Vesting van Heusden binnen via de Garnizoenstraat, op de plek waar vanaf 1866 een stadsgasfabriek met een gashouder van 450 m3 stond. Die fabriek maakte tot 1953 stadsgas uit vetkolen; productie stopte toen men overstapte op mijngas, de installatie werd in 1960 gesloopt en in 1966 schakelde Nederland over op aardgas. Tijdens de restauratie van Heusden diende de kaart van Blaeu (1649) als uitgangspunt, waarbij ook de verdwenen affuitenloods (opslag en onderhoud van kanonnen en affuiten en stalling voor paarden) weer in beeld kwam. Die loods was rond 1904 afgebroken. Restauratiearchitect Ab Peetoom stelde voor een nieuwe loods te bouwen, maar omdat de oorspronkelijke locatie bezet was door woningen aan de Bromsluis, koos men het terrein van de voormalige gasfabriek. Omdat er geen affuiten beschikbaar waren kreeg het gebouw de functie van brandweerkazerne.
De nieuwe kazerne aan Garnizoenstraat/Demer werd op 2 juni 1975 geopend door minister Jaap Boersma. De bouw werd mede mogelijk gemaakt door een subsidie gericht op het bestrijden van werkloosheid in de Brabantse bouwsector. De architect zocht aansluiting bij het historische straatbeeld: een laag gebouw met grote zadeldaken en rode terracotta pannen (type Verbeterde Holle), met gevels in kruisverband met oude boerengrauwe bakstenen. Het complex bestaat uit drie naast elkaar gelegen garages en een langgerekte aanbouw met instructielokaal, hal en wasruimte — de wasruimte ligt iets versprongen omdat de rooilijn langs de Demer een knik maakt.
De kazerne functioneerde als post van de Vrijwillige Brandweer en had in 1975 twee tankautospuiten, een blusboot en een motorspuit; tegenwoordig is men ook uitgerust met een ‘Stads TS’ voor smalle straten. Opvallend is dat de drie garagedeuren (305 x 365 cm, tweedelig) handmatig geopend moeten worden — naar verluidt de enige kazerne in Nederland waar dat nog zo is. De gemeente Heusden heeft daarnaast brandweerposten in Drunen en Vlijmen. (Bron/tekst: Bart Beaard)