Moeten de klimaatconferenties hervormd worden, nu er weer een lauw akkoord dreigt? "Dit proces is niet snel genoeg voor de klimaatcrisis"
In dit artikel:
Op de klimaatconferentie in Belém zitten de onderhandelingen vast doordat het consensusmodel landelijk blokkades mogelijk maakt. Lien Vandamme (Centrum voor Internationaal Klimaatrecht, CIEL), die als waarnemer aanwezig is, zegt dat het systeem op zijn grenzen botst: belangrijke voorstellen stranden en beslissingen worden steeds vaker in kleine, besloten groepjes afgewerkt in plaats van transparant in de volle zaal.
De COP-voorzitter bracht vanochtend een nieuwe compromistekst uit, maar die werd door meerdere landen — ook de EU — verworpen. Volgens Vandamme leidt het huidige proces ertoe dat de uitkomst vaak het laagst mogelijk ambitieniveau weerspiegelt: “we eindigen altijd met het minimum dat mogelijk is.”
Colombia probeerde opnieuw een verwijzing naar de uitstap uit fossiele brandstoffen in het slotakkoord te krijgen; meer dan 80 landen steunen dat initiatief, waaronder België. China en India weigeren echter en blokkeren daardoor voortgang. De Colombiaanse minister van Leefmilieu, Irene Vélez Torres, noemde het consensusmodel zelfs een “vetosysteem” omdat ambitieuze voorstellen daardoor blijven liggen. Colombia kondigde daarom aan in april een eigen internationale top te organiseren buiten het COP-proces voor landen die wel willen werken aan een uitfasering van fossiele brandstoffen — al vertegenwoordigen die deelnemende landen voorlopig maar zo’n 7% van de werelduitstoot zolang grote vervuilers als China, de VS en India afwezig blijven.
Vandamme deelt de kritiek en pleit voor hervorming van de besluitvorming. Ze erkent dat consensus belangrijk is om alle landen aan boord te houden, maar vindt dat er alternatieven moeten komen voor situaties waarin unanimiteit onmogelijk is, bijvoorbeeld door stemmen toe te staan zodat één land niet langer alle besluiten kan blokkeren.
Kort samengevat: de COP in Belém laat zien hoe het huidige consensusproces de ambitie en transparantie van mondiale klimaatafspraken belemmert. Terwijl sommige landen aandringen op concrete stappen richting een fossiele-uitstap, blokkeren andere staten die agenda, en ontstaat er meer ruimte voor parallelle initiatieven buiten het formele COP-kader.