Moet ook Nederland de btw op boeken afschaffen?„Probleem van ontlezing zit dieper"

In dit artikel:

Denemarken overweegt de btw op boeken volledig af te schaffen omdat bijna een kwart van de vijftienjarigen er moeite heeft met lezen. Het doel is boeken goedkoper te maken en zo de ontlezing tegen te gaan. In Nederland pleit CPNB ervoor hetzelfde te doen; woordvoerder Job Jan Altena wijst erop dat hogere prijzen mensen doen stoppen met lezen en dat lagere prijzen ook financieel kwetsbare groepen bereikbaarder maken.

Onderzoeker Jeroen Dera (Radboud Universiteit) nuanceert die eenvoud: “Boekverkoop staat niet gelijk aan het lezen van boeken.” Hij waarschuwt dat een btw-verlaging ook van toepassing is op kookboeken, reisgidsen en andere minder literaire titels, waardoor meer omzet niet automatisch leidt tot meer lezen van romans of complexe non-fictie – juist die literaire genres nemen het meeste af en worden vooral door hoger opgeleiden gekocht. Dera signaleert ook culturele oorzaken: de sociale prikkel om klassiekers te kennen is verdwenen, en jongeren geven hun geld soms eerder uit aan belevenissen dan aan papieren boeken.

Praktische voordelen van een btw-afschaffing noemt hij wel: bibliotheken, scholen en uitgevers zouden goedkoper boeken kunnen inkopen (nu staat er een tarief van 9% op boeken), wat de collecties kan versterken en toegankelijkheid kan vergroten. Maar Dera benadrukt dat ontlezing diepergeworteld is en een urgent maatschappelijk probleem vormt — met gevolgen voor kritisch begrip en basisvaardigheden bij jongeren. Conclusie: afschaffing van de btw kan bruikbare effecten hebben, vooral via publieke instellingen, maar lost de onderliggende culturele en educatieve oorzaken van ontlezing niet op.