Moet je Peter Buwalda's 'Jaknikker' lezen? Ja-ha!

In dit artikel:

Peter Buwalda (54) levert na zes jaar het tweede deel van zijn aangekondigde trilogie: De jaknikker, opvolger van 2019’s Otmars zonen. Het omvangrijke werk — circa 688 pagina’s en 180.000 woorden — vraagt concentratie van de lezer, maar belooft ook veel: stijlvol, complex en gelaagd proza dat het oeuvre van Buwalda verder bevestigt naast zijn doorbraak Bonita Avenue.

Waar Otmars zonen eindigde pakt Buwalda de draad weer op op het eiland Sakhalin, waar Shell-topman Johan Tromp samen met zijn advocaat probeert een onderzoeksjournaliste, Isabelle Orthel, het zwijgen op te leggen. Orthel beschikt over belastend audiomateriaal uit een eerdere SM-relatie met Tromp. Tegelijkertijd wordt Ludwig Smit Tromps assistent — zonder dat Tromp weet dat Ludwig zijn zoon is — en lopen tal van andere intriges en personages door elkaar heen. Alle hoofdpersonen liegen en manipuleren, wat leidt tot een ingenieus web van bedrog.

Technisch valt De jaknikker op door geraffineerde perspectiefwisselingen en uitgebreide flashbacks. Buwalda verschuift moeiteloos tussen binnenwerelden van personages, soms zonder dat de lezer dat direct merkt, en gebruikt verleden en herinnering om spanning en uitstel te creëren. In het laatste deel ontvouwt zich een spectaculaire twist: het verhaal ontwikkelt zich tot een boek‑in‑een‑boek met meerdere spiegelingen, wat de lezer even kan desoriënteren maar ook verdiept.

Op inhoudelijk niveau zorgen vooral de vrouwelijke personages voor inzicht: zij blijken het vernuft in huis te hebben om de machtsstructuren te doorzien, waardoor het verhaal meer wordt dan een klassieke val van een machtig man. De jaknikker verschijnt bij De Bezige Bij. Buwalda is ook te gast tijdens Het boekenfeest van Radio 1, live vanaf Boektopia (26–31 oktober). Kortom: een veeleisende maar rijke roman die lezers die van literaire complexiteit houden ruim beloont.