Moerdijk verdwijnt voor industrie, maar dit Belgische dorp voor water

In dit artikel:

Het kleine gehucht Herbricht in Belgisch Limburg is vrijwel leeggelopen doordat herhaalde overstromingen de leefbaarheid wegnamen. Van tientallen inwoners en een café dat meer dan een eeuw in familiebezit was, blijven alleen Jo Eurlings en zijn vrouw over; het café werd deze maand gesloopt. Eurlings, die als kind in het dorp kwam wonen, zegt: "We zijn alleen. Van 37 mensen toen we hier kwamen wonen, tot nu." De laatste zware overstroming in 2021 was volgens hem de negentiende en richtte grote schade aan; het herstel van zijn huis duurde zes maanden.

Aardwetenschapper Maarten Kleinhans wijst op de ligging van Herbricht pal aan de Maas als cruciale oorzaak: de rivier stroomt bij hoogwater met veel snelheid over de vlakte en voert water snel aan omdat de Maas een korte rivier is die dicht op zijn achterland ligt. Na twee enorme overstromingen begin jaren negentig besloot België het dorp te laten verdwijnen en bewoners te compenseren; alleen wie per se wilde blijven, kon dat doen.

De situatie illustreert een breder debat over ruimte voor water en ruimtelijke besluitvorming. Kleinhans noemt België een voorbeeld omdat daar gebieden worden ontruimd om overstromingsrisico’s te verminderen, terwijl in Nederland soms nog wordt gekeken naar bouwplannen in uiterwaarden — zoals een voorgenomen woonwijk in de uiterwaarden van de Nederrijn bij Arnhem — ondanks het risico op hoger en vaker hoogwater door klimaatverandering.

Eurlings zelf wil blijven, deels vanwege zijn Friese paarden en zijn band met het landschap: "Het is hier gewoon zo mooi." Herbricht staat daarmee symbool voor de lastige afweging tussen behoud van leefgemeenschappen en het nemen van maatregelen om ruimte aan water te geven.