Minister wil anonimiteit opheffen: donorkinderen kunnen vanaf 12 jaar info opvragen over hun donor

In dit artikel:

Minister Frank Vandenbroucke (Vooruit) wil in België de verplichte anonimiteit van zaad- en eiceldonoren afschaffen en heeft daarover een voorstel binnen de federale regering gelegd. Concreet zouden donorkinderen al vanaf 12 jaar informatie kunnen opvragen over hun donor. Ze bepalen zelf hoeveel ze willen weten: enkel algemene kenmerken (zoals haarkleur, lengte of medische gegevens) of ook de naam en woonplaats. Tot 16 jaar worden ouders over zo’n verzoek geïnformeerd; vanaf 16 mogen jongeren zonder ouderlijke toestemming gegevens opvragen. Als meerdere donorkinderen dezelfde informatie opvragen en daarmee instemmen, kunnen ze vanaf hun 18e met elkaar in contact worden gebracht.

Er komt een overgangsregeling voor bestaande gevallen: donoren uit het verleden die destijds anoniem hebben gedoneerd kunnen vrijwillig beslissen hun anonimiteit op te heffen. Fertiliteitscentra krijgen een termijn van drie jaar om nog anoniem donormateriaal te gebruiken; daarna mag dat materiaal alleen nog worden aangewend om genetische broertjes en zusjes te verwekken. De nieuwe regels zullen ook gelden voor buitenlandse donoren en er komt strengere toezicht- en rapportageplicht voor centra: samenwerking met (buitenlandse) spermabanken moet nauwgezet gevolgd worden, incidenten en overschrijdingen (zoals de limiet van zes gezinnen per donor) moeten geregistreerd en gemeld worden, met mogelijke sancties bij niet-naleving.

De voorgestelde hervorming is een reactie op jarenlange oproepen van donorkinderen die meer transparantie willen. Vandenbroucke wijst erop dat kinderen vanaf 12 jaar meer juridische autonomie krijgen en dat kennis over afkomst belangrijk is voor hun identiteit en welzijn. Fertiliteitsarts Arne Vanhie noemt de maatregel positief en verdedigbaar, al erkent hij dat 12 jaar relatief vroeg is — buurlanden hanteren meestal 16 of 18 jaar. Hij verwacht dat het verdwijnen van anonimiteit de donoraantallen in België niet sterk zal verminderen, mede omdat veel materiaal nu al uit landen komt met ID-release.

Voor veel reeds geboren donorkinderen blijft de praktijk onduidelijk: hoeveel vroegere donoren zich zullen registreren, is onzeker, en niet-identificeerbare gegevens van vroegere donoren bieden mogelijk onvoldoende voldoening voor wie op zoek is naar biologische afkomst.