Minifuut

In dit artikel:

Sinds zijn tweede verjaardag bezoekt Koos Dijksterhuis Schiermonnikoog en de veranderingen op het eiland en rond de Berkenplas vielen hem de laatste jaren op. Waar vroeger een ruim zandstrand en waterfietsen waren, blijft nu alleen een klein wit strandje bij het paviljoen; speeltoestellen, een schelpenpad en een helofytenfilter tekenden het recreatiebeeld, maar zwemmen kan nog altijd jeuk veroorzaken. Bomen en riet kregen de ruimte, mos en moerasplanten namen toe en de waterkant is ecologisch rijker geworden.

Die natuurontwikkeling bleek gunstig voor vogels: naast meeuwen, meerkoeten en eenden broeden er nu ook ijsvogels en dodaarsen. Dijksterhuis beschrijft hoe de vogeltrek in september piekt, maar dat sommige soorten nog met jongen bezig zijn; futensoorten blijven vaak tot eind september actief met zoog- en voeden. Bij de Westerplas zag hij zelfs een dodaars die twee jongen uit twee opeenvolgende legsels verzorgde — het ene jong bijna volwassen, het andere piepklein.

De dodaars, de kleinste van de Nederlandse futensoorten, oogt kort en gedrongen met een opvallende pluim aan de staart en een rossig zomerkleed. Ze broeden verborgen tussen riet en oeverplanten en blijven vaak dagenlang onzichtbaar, om in rustige momenten — bijvoorbeeld rond zes uur ’s avonds als de meeste mensen eten — korte opduikmomenten te hebben. Dijksterhuis ontdekte deze zomer zo’n gezin bij het eilandje van de Berkenplas: eerst hoorde hij het karakteristieke hinnikende geluid, vervolgens zag hij een groot jong worden gevoerd en later een klein jong met een ouder bij het riet naast het paviljoen.

Koos Dijksterhuis is natuurschrijver, woont in Paterswolde en verblijft vaak op Schiermonnikoog. Zijn observaties illustreren hoe kleinschalige natuurverandering het gedrag en de aanwezigheid van soorten op het eiland beïnvloeden.