Milieucrises stapelen zich op, met grote gevolgen: 'Niets gaat goede kant op'
In dit artikel:
Een omvangrijke VN-beoordeling waarschuwt dat de wereld mogelijk sneller opwarmt en dat de gecombineerde economische schade van klimaatverandering, vervuiling, verlies van biodiversiteit en bodemerosie de komende decennia kan oplopen tot "vele duizenden miljarden euro's per jaar". Het rapport, de nieuwste editie van de Global Environment Outlook van het VN-milieuprogramma (de eerste sinds 2019), is geschreven door bijna 300 wetenschappers uit 82 landen en beslaat meer dan twaalfhonderd pagina’s. Volgens de auteurs is het de meest uitgebreide analyse van het globale milieu ooit.
Belangrijke bevindingen: de opwarming van de aarde neemt toe en kan sneller verlopen dan eerdere modellen, waaronder die van het IPCC, suggereren. Wereldwijd gaat het milieu volgens de onderzoekers slechter dan bij het vorige rapport; op lokaal niveau zijn er wel positieve voorbeelden. Biodiversiteit staat sterk onder druk — ongeveer een miljoen van naar schatting acht miljoen soorten loopt het risico uit te sterven — en 20–40% van de landbodems verkeert in slechte staat. Milieuvervuiling eist jaarlijks zo’n negen miljoen levens; de gezondheidsschade door luchtvervuiling wordt geschat op bijna 7 biljoen euro per jaar, ongeveer 6% van de wereldwijde economie. Europa ziet enige verbetering door striktere regels en meer duurzame energie.
Het rapport stelt dat een mix van verandering in gedrag, technologische innovatie en stevig overheidsoptreden nodig is. Centraal staat hervorming van het financiële systeem: subsidies voor vervuiling moeten worden afgebouwd en duurzame keuzes moeten economisch aantrekkelijk worden. Concrete aanbevelingen zijn onder meer versnelling van duurzame energie, stimulering van gezondere (minder dierlijke) voeding en versterkte bescherming van natuurgebieden. Investeringen kosten nu geld maar leveren op termijn veel meer op.
Politieke verdeeldheid belemmert consensus: er is deze keer geen 'samenvatting voor beleidsmakers' omdat enkele landen bezwaar maakten tegen passages over fossiele brandstoffen en plastics. De onderzoekers roepen regeringen, bedrijven en burgers op om actief een duurzame toekomst te eisen; medevoorzitter Edgar Gutiérrez-Espeleta dringt erop aan de 'aanbidding van het bbp' los te laten en welzijn breder te meten.