Met die tien nieuwe steden wilde Rob Jetten alleen maar een illusie van daadkracht wekken
In dit artikel:
De columnist hekelt de campagnepraktijk waarbij imago en tv-optredens zwaarder wegen dan inhoud: D66’s recente opmars rond Pieter Omtzigt-achtige verjonging van Rob Jetten zou vooral stoelen op een frisse presentatie en grootse beloften, niet op haalbare beleidsvoorstellen. Centraal staat D66’s plan om “tien nieuwe steden” te bouwen, met als concreet voorbeeld de voorgestelde IJstad in het IJmeer. Dat is problematisch omdat het gebied onder Natura2000 valt en Europese Vogel- en Habitatrichtlijnen schade aan zulke beschermde gebieden niet toestaan te compenseren met nieuwe natuur elders. Ook juridische strijdvoerders als Johan Vollenbroek hebben eerder bouwprojecten stilgelegd op basis van stikstof- en natuurbescherming, wat de uitvoerbaarheid van IJstad zeer twijfelachtig maakt.
Praktische belemmeringen worden verder onderstreept: stikstofregels en beperkingen van het elektriciteitsnet vormen reële obstakels voor grootschalige nieuwbouw. De columnist wijst erop dat in plaats van fantasieprojecten kleine, uitvoerbare maatregelen – zoals het mogelijk maken van permanente bewoning van vakantiewoningen, voorgesteld door BBB-minister Mona Keijzer – directer verlichting zouden kunnen bieden bij de woningnood, maar op bureaucratische en juridische weerstand stuiten.
Financieel is IJstad geschat op circa 20 miljard euro voor ongeveer 120.000 inwoners; dat aantal staat gelijk aan het migratiesaldo van één jaar, aldus het stuk. De schrijver suggereert dat die 20 miljard effectiever besteed kan worden aan twee grote kerncentrales, die zowel CO2-uitstoot als netcongestie veel betrouwbaarder aanpakken. Hoewel VVD, D66 en CDA formeel positieve geluiden over kernenergie laten horen, tonen CPB-doorrekeningen (Keuzes in Kaart) dat D66 en CDA stilletjes miljarden hebben weggesneden van de eerdere rijksreserve: D66 minus ~4 miljard, CDA minus ~5 miljard, terwijl GL-PvdA de volledige reservering van 13,6 miljard schrapt.
Politiek systeem en formatie worden ook besproken: de PVV blijft door de meeste partijen uitgesloten; als die partij desondanks als grootste uit de bus komt, voorspelt de columnist eerst een zinloze verkennerstroom en daarna een maandenlange formatieoorlog. Conclusie: veel verkiezingsretoriek is bedoeld om stemmen te winnen en straalt optimisme uit, maar ontbeert onderbouwing en botst op juridische, ecologische en technische realiteiten, waardoor grote beloften waarschijnlijk niet tot uitvoer komen.