Menno Bentveld roept drie kwartier 'oh' en 'ah' in Elperstroomgebied. Hoelang heeft die unieke natuur nog?
In dit artikel:
In het Elperstroomgebied bij Schoonloo (Drenthe) stond het tv-programma Vroege Vogels recent stil bij de bijzondere planten en dieren die van open begrazing profiteren. Presentator Menno Bentveld werd rondgeleid door een medewerker van Staatsbosbeheer en zag zeldzame soorten zoals wolfsklauw, veenpluis, heideblauwtjes, lepelaar, blauwe borst en zelfs dassen — allemaal afhankelijk van dat open, vochtig landschap dat kuddes grootvee helpen bewaren.
Die kuddes bestaan hier uit Galloway-runderen. Ze houden het gebied open en voorkomen dichtgroei, maar lopen nu tegen een nieuw probleem aan: de terugkeer van de wolf. Volgens de veehouder Henny Lensing zijn dit jaar alle kalveren — normaal ruim dertig per jaar — door wolven gedood; bovendien verdwenen zestien volwassen runderen. Tijdens de opnames toonde Staatsbosbeheer beelden van een wolvenaanval en van kuddebescherming, waarbij koeien een kalf omsingelen. Lensing is de wanhoop nabij: om verdere verliezen te voorkomen haalt ze haar dieren weg, waarmee de natuurlijke begrazing in het gebied stopt.
De provincie Drenthe erkent het dilemma: begrazing is cruciaal voor het beheer van deze natuurwaarden. Een eenduidige oplossing is nog niet gevonden. Er wordt wel subsidie gegeven voor nachtkralen zodat kuddes ’s nachts veilig kunnen staan, en er lopen proeven met soorten die mogelijk weerbaarder zijn tegen predatie — zoals Sayaguesa-runderen, Schotse hooglanders en Exmoorpony’s. Staatsbosbeheer en de Rijksuniversiteit Groningen onderzoeken de zogenaamde kuddeweerbaarheid; voorlopige bevindingen tonen dat Sayaguesas minder kalververlies hebben, en dat van acht Exmoorpony‑veulens er dit jaar drie zijn overgebleven.
Kortom: de terugkeer van de wolf veroorzaakt directe spanning tussen natuurdoelen: het beschermen van een grootroofdier botst met het behoud van open begrazingslandschappen die zeldzame flora en fauna ondersteunen. Praktische maatregelen en onderzoek naar robuustere begrazingsvormen staan hoog op de agenda.