Meer koopkracht in 2026, maar de politiek lost grote problemen niet op
In dit artikel:
De sfeer in Den Haag is gespannen: het vertrouwen van kiezers in de politiek is flink gedaald, het kabinet staat wankel en grote maatschappelijke problemen blijven hangen terwijl de economie op korte termijn meewerkt. Tijdens Prinsjesdag waarschuwde de koning dat mensen steeds vaker tegenover elkaar staan, ook in de politiek, en benadrukte hij dat juist in Den Haag samenwerken essentieel is. Tegelijkertijd is de politieke realiteit juist verdeeld: in enkele maanden verlieten eerst de PVV en daarna NSC het kabinet, waardoor alleen VVD en BBB overblijven — samen goed voor 32 zetels in de Tweede Kamer.
Oppositieleider Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) wil nog dit jaar met andere partijen proberen een begrotingsakkoord te sluiten, maar VVD-leider Dilan Yesilgöz geeft de voorkeur aan een snel nieuw kabinet na de verkiezingen. Partijloze formateur Dick Schoof kreeg de taak het kabinet draaiende te houden; hij gaf toe moeite te hebben met de politieke situatie en of hij de klus opnieuw had aangevat, was geen eenvoudige vraag.
Publiek wantrouwen is groot: onderzoek van Ipsos I&O in opdracht van de NOS toont dat zeven op de tien kiezers weinig tot geen vertrouwen heeft in de politiek, vooral rond migratie en de woningmarkt. De koning wees migratie aan als één van de grootste zorgen. Hoewel de asielinstroom daalde, was dat niet het gevolg van het aangekondigde harde beleid. Tegelijkertijd is er een opvallende daling van 40 procent in het aantal kennismigranten tussen 2022 en 2024 — een zorgwekkende ontwikkeling gezien toekomstige arbeidsmarkthardheden, zeker in sectoren als de zorg.
Op Prinsjesdag waren er weinig nieuwe plannen in de koffer van minister van Financiën Eelco Heinen; de doorrekening door het CPB laat zien dat de kabinetsmaatregelen beperkte effecten hebben: het overheidstekort wordt volgend jaar 0,2 procentpunt kleiner en de koopkrachtverbetering 0,3 procentpunt hoger dan eerder verwacht. Huishoudens krijgen gemiddeld 1,3 procent meer te besteden, vooral dankzij cao-lonen die gemiddeld met 4,2 procent stijgen en een inflatie van circa 2,3 procent. Lage inkomens en gezinnen met kinderen profiteren iets minder, gepensioneerden en middeninkomens iets meer.
De regering wil armoede verder terugdringen door toeslagen te verhogen (onder andere huur- en kinderopvangtoeslag). Ondanks gunstige koopkrachtcijfers blijft de politieke vraag hoe structurele problemen — woningtekorten, personeelstekorten in de zorg, migratie — effectief en geloofwaardig worden aangepakt.