Meer dan 100.000 hectare boerengrond moet natuur worden om doelen te halen
In dit artikel:
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) waarschuwt in een donderdag verschenen rapport dat veel Europese natuur- en klimaatdoelen in Nederland nu ver buiten bereik liggen, maar binnen 25 jaar haalbaar zijn als er ingrijpende veranderingen in de landbouw plaatsvinden. Om die doelen te halen is "veel meer natuur" nodig, wat het opgeven van meer dan 100.000 hectare landbouwgrond zal vergen.
Het PBL schetst twee uiteenlopende toekomstbeelden. In het eerste, technologisch gedreven scenario blijft intensieve landbouw grotendeels bestaan: veehouderij wordt sterk verplaatst naar stallen met dure technieken die stikstofuitstoot moeten terugdringen. Tegelijk ontstaat er extra natuur ter grootte van de provincie Utrecht, met randen van landbouwgrond (circa 2 km) waar weinig vee per hectare gehouden mag worden. Door hoge investeringen in staltechniek blijven vooral de sterkste bedrijven over, waardoor schaalvergroting toeneemt.
In het tweede scenario gaat veel landbouwgebied deels op aan natuur, waardoor de benodigde extra natuur ongeveer een derde kleiner is dan in het eerste scenario. De veestapel halveert, en het landschap krijgt het karakter van kleine, kleinschalige bedrijven die sterk afhankelijk zijn van steun en neveninkomsten (bijvoorbeeld recreatie of streekverkoop). Dit levert duidelijke ecologische winst op: zangvogels, vlinders en andere insecten herstellen zich beter.
Het PBL benadrukt dat de huidige situatie zonder duidelijke politieke keuze onzekerheid voor boeren vergroot en leidt tot rechtszaken en crises. Volgens onderzoekers ontbreekt het al jaren aan een helder toekomstbeeld van de landbouw, wat besluitvorming belemmert. Welke koers een kabinet ook kiest, extra investering in natuur is onvermijdelijk om aan Europese wetgeving te voldoen en de leefomgeving schoner en gezonder te maken. De twee geschetste scenario’s zijn uitersten; een mix daarvan lijkt waarschijnlijk, maar vereist nu al beleidsmatige keuzes en grote maatschappelijke aanpassingen.