Meer bewegen in het voortgezet onderwijs: zo krijg je collega's mee
In dit artikel:
Als LO-docent wil je dat middelbare scholieren ook buiten de gymles meer bewegen. Dit artikel beschrijft hoe je collega’s en schoolleiding in het voortgezet onderwijs meekrijgt aan de hand van het verandermodel van Knoster (1991), dat vijf cruciale bouwstenen noemt: visie, gezamenlijke belangen, plan, middelen en competenties. Wanneer deze elementen samenkomen, vermindert weerstand en ontstaat blijvende verandering.
Visie: beweging als schoolbreed doel
Meer bewegen vraagt een omslag in denken en handelen van het hele team — niet alleen van LO. Een gedeelde visie voorkomt dat inspanningen blijven steken bij een enkeling. Het artikel adviseert beweging te positioneren vanuit welbevinden: meer lichaamsbeweging draagt bij aan plezier, concentratie en mentaal welzijn van leerlingen.
Gezamenlijke belangen duidelijk maken
Collega’s die niet dagelijks met bewegen bezig zijn, moeten de urgentie en voordelen zien. Deel wetenschappelijke inzichten en praktijkvoorbeelden die aantonen dat tussentijdse beweging leidt tot betere focus en een rustiger pauzeklimaat. Laat ook zien welke winst het de school en docenten zelf oplevert.
Concrete plannen formuleren
Een gedragen visie moet vertaald worden naar heldere afspraken: wie doet wat en wanneer. Veranker bewegen in schoolbeleid, school- en jaarplannen (bijvoorbeeld een telefoonverbod in pauzes om meer interactie en bewegen te stimuleren). Begin klein — korte energizers in de les of roterende actieve pauzes — en bied werkbare voorbeelden en visuele hulpmiddelen zoals posters of een instructieboekje.
Middelen organiseren
Verandering heeft menskracht en budget nodig. De LO-vaksectie kan voortrekker zijn, maar een kerngroep moet ook schoolleiding, andere vaksecties en ondersteunend personeel omvatten. Externe partners (buurtsportcoach, jongerenwerker) kunnen expertise inbrengen. Faciliteer uren in ontwikkeltijd en gebruik scholingsbudgetten om collega’s te trainen; extra inzet van de LO-docent kan collega’s helpen zelfvertrouwen op te bouwen.
Competenties ondersteunen
Zelfs enthousiaste teams hebben individuele zorgen: begeleid docenten die bang zijn dat energizers orde verstoren of hun pauze missen. Organiseer praktische workshops op studiedagen, behandel energizers in teamoverleg en benoem ambassadeurs per vaksectie die collega’s laagdrempelig kunnen coachen en succesvoorbeelden delen.
Monitoren en vasthouden
Evalueer waar de school staat: ontbreekt visie, draagvlak of uitvoeringsexpertise? Houd voortgang levend door successen te vieren, het thema structureel op teamagenda’s te zetten en verschillen tussen schooltypen mee te wegen (havo/vwo vaak statischer, vmbo-leerlingen moeilijker lang stilzitten). Als medewerkers resultaat zien, vergroot dat het enthousiasme en maakt bewegen onderdeel van de dagelijkse schoolpraktijk.
Achtergrond: het stuk verscheen eerder in LO Magazine 5 (2025) en bouwt voort op het Model van Knoster en ervaringen met de Dynamische Schooldag. Kort samengevat: zorg voor visie, maak belangen duidelijk, leg een concreet plan vast, regel middelen en investeer in competenties om beweging op school duurzaam te verankeren.