Maurice de Hond: 'Peilingen EenVandaag zet publiek op het verkeerde spoor'
In dit artikel:
Maurice de Hond trekt de betrouwbaarheid van de EenVandaag-zetelpeilingen in twijfel en beargumenteert dat grote meet- en methodefouten het verkiezingsbeeld hebben vertekend. Hij stuurde zijn kritiek tien dagen eerder naar onderzoeksbureau Verian, de makers van de peiling, en naar politiek duider Joost Vullings, maar kreeg geen reactie. De Hond, die al bijna vijftig jaar ervaring heeft, ziet dezelfde problemen terugkomen die hij eerder bij NIPO constateerde: de fouten in de peilingen zijn volgens hem groter dan de verschillen die men probeert vast te stellen, waardoor onmogelijke uitslagen ontstaan.
Als voorbeelden noemt hij opvallende schommelingen zoals een vermeende sprong van JA21 met zeven zetels en de peiling van 28 oktober waarin PVV en JA21 samen negen zetels verloren zonder dat die stemmen logisch elders terechtkwamen; tegelijk werd D66 opeens veel hoger ingeschat. EenVandaag zette de VVD een dag voor de verkiezingen op 16 zetels, terwijl Peil.nl op 22 uitkwam — precies het uiteindelijke resultaat — en Ipsos/I&O op 17. De Hond wijst op twee oorzaken: te kleine steekproeven (Verian werkt vaak met circa 1.500 respondenten, de laatste peiling zelfs met 1.151; Peil.nl kent volgens hem 6.000–8.000 deelnemers) en een gebrekkige methodologie.
Concreet leidt dit bij partijen als ChristenUnie tot schommelingen van 2 naar 5 zetels in de peiling, wat zou betekenen dat meer dan 100.000 kiezers zouden zijn verschoven — iets wat volgens De Hond niet plausibel is en duidt op meetfouten, niet echte electoraatsbewegingen. Hij benadrukt dat vaste partijloyaliteit als controlemiddel ontbreekt bij Verian, waardoor onverklaarbare sprongen kunnen ontstaan die vervolgens breed worden uitgestald en geanalyseerd, onder meer in de Peilingwijzer. Volgens De Hond hebben zulke onnauwkeurige peilingen het campagnenarratief beïnvloed: ze versterkten het beeld van drie koplopers en maskeren tegelijk het herstel van de VVD dat al in andere cijfers zichtbaar was.