Marokko viert diplomatieke zege na VN-resolutie over Westelijke Sahara
In dit artikel:
De VN-Veiligheidsraad heeft onlangs een resolutie aangenomen die het Marokkaanse autonomieplan voor de Westelijke Sahara aanwijst als het meest serieuze vertrekpunt voor vredesonderhandelingen tussen Marokko en de onafhankelijkheidsbeweging Polisario. Daarmee is een wisseling in de diplomatieke balans zichtbaar: steeds meer landen steunen het Marokkaanse voorstel, waardoor de lange impasse rond een oplossing nu een nieuw beginpunt krijgt.
Het conflict duurt al ongeveer vijftig jaar en gaat over een gebied dat ruim zeven keer zo groot is als Nederland. Marokko beschouwt de Westelijke Sahara als onderdeel van het koninkrijk; de Polisario voert strijd voor een onafhankelijke staat en wordt gesteund door buurland Algerije, dat ook opvang biedt aan zo’n 170.000 vluchtelingen uit het gebied.
Het autonomieplan, in 2007 voorgesteld door koning Mohammed VI, biedt lokale wetgevende, uitvoerende en rechterlijke bevoegdheden aan bewoners, terwijl Marokko de controle behoudt over defensie, buitenlandse zaken en religieuze zaken. De VN-resolutie bepaalt dat dit plan het komende jaar als hoofdstartpunt voor onderhandelingen zal dienen. De uitkomst kwam mede doordat permanente Veiligheidsraadleden Rusland en China zich van stemming moesten onthouden; daardoor kon de resolutie worden aangenomen zonder vetobeperking.
Internationaal zijn de afgelopen jaren meerdere landen naar Marokkaanse positie toegezwenkt: de Verenigde Staten erkenden in 2020 onder president Trump formeel Marokkaanse soevereiniteit (wat nog niet door de Amerikaanse senaat is bekrachtigd), en ook landen als Spanje, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Nederland hebben signalen gegeven dat zij het autonomievoorstel als serieus zien. De jaarlijkse stemming in de raad ging ditmaal dus in Marokko’s voordeel uit.
In Marokkaanse steden leidde de stemming tot feestelijke reacties; koning Mohammed benadrukte de diplomatieke doorbraak en riep vluchtelingen in kampen bij Tindouf op om de nieuwe kans te grijpen en terug te keren. Hij deed ook een oproep aan Algerije om de verstoorde betrekkingen te normaliseren — een thema dat extra gewicht krijgt omdat de grens al decennia gesloten is en Algerije in 2021 het luchtruim voor Marokkaanse vluchten sloot. Voorlopig blijft het aan beide partijen om de onderhandelingen vorm te geven, onder toezicht van de VN-vredesmacht die al jaren toezicht houdt op de situatie.