Marokkaans staatsbedrijf verdient miljarden aan fosfaat - en laat een spoor van schade achter
In dit artikel:
In Marokko domineert het staatsbedrijf OCP de wereldwijde fosfaatwinning, essentieel voor kunstmestproductie en de opkomende batterij-industrie, met name voor elektrische auto’s. Het land bezit circa 67% van de wereldreserves, en OCP investeert miljarden om de productie te vergroten en Marokko als batterijhub te positioneren, vooral in samenwerking met Chinese fabrikanten. Toch gaat deze winning gepaard met ernstige milieuproblemen, zoals vervuiling van lucht, water en bodem, die leiden tot gezondheidsklachten bij omwonenden, waaronder fluorose door fluoride in drinkwater en luchtwegaandoeningen door giftige gassen. Milieu- en mensenrechtenorganisaties klagen over onvoldoende bescherming en het ontkennen van verbanden door OCP.
De situatie rond de fabrieken in Safi en mijnstad Youssoufia toont een schrijnend beeld: vervuilde woonwijken, beschadigde huizen door explosies en een verwoest landschap achtergelaten door oude mijnen. Lokale gemeenschappen ervaren armoede, verliezen landbouwinkomsten en profiteren nauwelijks van de miljardenwinsten uit fosfaat. Protesten van jongeren tegen slechte arbeidsomstandigheden en milieuschade zijn aanhoudend, maar worden vaak met repressie beantwoord. Onderzoeksjournalisten en activisten, zoals Salah Eddine Kharouai, krijgen te maken met intimidatie, surveilleren en juridsche druk, terwijl hun families soms worden geëvacueerd.
Een belangrijk probleem vormt het fosfogips, een radioactief afvalproduct dat OCP jaarlijks miljoenen tonnen van dump in de Atlantische Oceaan, iets wat internationaal elders strikt verboden is. OCP communiceert nauwelijks transparant over de risico’s en ontbreekt het aan voldoende milieubeheer en herstel van aangetaste gebieden. Vakbonden maken melding van vele arbeidsongevallen, waaronder dodelijke incidenten, en klagen over gebrekkige veiligheidsmaatregelen bij onderaannemers.
Mensenrechtenorganisaties en experts roepen OCP op tot dialoog met de lokale bevolking, compensatie voor de schade, en milieuherstelprogramma’s om verdere achteruitgang en verwoestijning te voorkomen. De combinatie van economische belangen, milieuproblemen en politieke repressie werpt een schaduw over de rol van Marokko als belangrijke leverancier van kritieke grondstoffen voor de mondiale energietransitie.