Marie van de Middelhaai: Polder van't Vin

In dit artikel:

Marja Kivits, bekend als Marie van de Middelhaai uit Vlijmen, gaat op Heusden.Nieuws verhalen en liedjes in het Vlijmense dialect delen. Marie treedt zowel binnen als buiten de gemeente op en verzorgt al twintig jaar rondleidingen in en rond haar vrijwel onveranderd gebleven boerderij die oorspronkelijk uit 1650 stamt. De woning kreeg rond 1750 een stenen gevel met schuiframen en rond 1890 een herd (huiskamer), geut (keuken) met pomp en kelder en een ouderwetse plee; sindsdien is het meeste bewaard gebleven.

Ze leeft bewust ouderwets: slaapt in een bedstee, breit sokken en borstrokken, draagt lokale mutsen en eet vergeten groenten uit haar moeshof. Haar omgeving — de “boerderijbiotoop” — is eveneens groen en traditioneel ingericht. Op Facebook publiceert ze korte, nostalgische filmpjes onder haar naam.

In de bijdrage op Heusden.Nieuws deelt Marie de tekst van haar dialectlied “Polder van ’t Vin”, een lofzang op het landschap met beelden van blauwe graslanden, vlinders, ritselend riet en de altijd aanwezige wind. Tussendoor vertelt ze anekdotes in dialect, onder meer een uitleg bij het gezegde dat “de mussen van ’t dak vallen”: dat gaat niet over echte mussen, maar over mos op rieten daken dat bij hitte en droogte loskomt. Ze legt uit dat moderne daken en dakpannen dit probleem grotendeels niet meer kennen, en dat men vroeger ook chemische middelen gebruikte om mos te voorkomen.

Marie noemt ook praktische details, zoals dat haar huidige dak zo’n 13 jaar oud is en dat ze geniet van een frisse bries in de polder. Onder de tekst stond een klein verklarend woordenlijstje met dialecttermen (bijv. ’t Vin = ’t Ven; horsdréúg = verschrikkelijk droog; sjémisch = chemisch; hets = hitte).

Samengevat profileert Marie zich als bewaarder van streekcultuur: ze brengt dialect, traditionele levenswijze en lokaal erfgoed onder de aandacht via rondleidingen, optredens en publicaties, en gebruikt lied en uitleg om lokale gebruiken en uitdrukkingen levend te houden.