Mannen hebben weer iets 'nieuws' bedacht: vrouwen die hen buiten de literatuur zouden houden
In dit artikel:
Ik ben eindredacteur en televisierecensent bij de Volkskrant en begon mijn loopbaan kort in het uitgeefvak, waar ik leerde in enkele minuten te beoordelen of een manuscript publicabel is — een les van literair agenten Paul Sebes en Willem Bisseling. Daarom viel het me des te meer op dat Sebes afgelopen maandag in NRC een opiniestuk publiceerde waarin hij de commercialisering van het boekenvak hekelt en waarschuwt voor een ‘feminiserend’ boekenlandschap: volgens hem lezen mannen bijna niet meer en richten uitgevers zich te veel op een vrouwelijk publiek (ongeveer 30–65 jaar) dat voorkeur zou hebben voor relationele thema’s, historische troost en lichte psychologische verkenning.
Ik reageer scherp: deze veralgemenende stelling is seksistisch en historisch slecht gefundeerd. Het terugbrengen van vrouwelijke auteurs tot onderwerpkeuze is precies dezelfde reductie die modernistische critici in de jaren dertig toepasten om schrijfsters buitenspel te zetten. Bewegingen zoals het schrijverscollectief FixDit strijden nog altijd voor eerlijke waardering en meer diversiteit; de literaire onderscheiding voor vrouwen blijft achter bij die voor mannelijke collega’s.
Belangrijker nog vindt de auteur dat diepgang niet afhangt van of een onderwerp traditioneel als ‘mannelijk’ of ‘vrouwelijk’ wordt bestempeld, maar van de manier waarop een schrijver het thema behandelt. Het argument van Sebes dat vrouwelijke lezers en populaire ‘damesfictie’ de ontlezing veroorzaken, noemt de columnist kortzichtig en onterecht: vrouwelijke auteurs kunnen geëngageerd en complex schrijven (hij noemt voorbeelden uit het klantenbestand van Sebes’ eigen agentschap), en wat vrouwen schrijven is niet per definitie alleen voor vrouwen bedoeld. De aanval voelt meer als een verdedigingsreflex van een mannelijke criticus dan als een goed onderbouwde analyse van de leescrisis. Als antidotum: open dor een ‘damesboekje’ — drie minuten lezen volstaat om het vooroordeel te ontkrachten.