Mannen en vrouwen verschillen sterk van mening over thema's als migratie en klimaat
In dit artikel:
Kieskompas-data van ongeveer 700.000 kiezers laten zien dat mannen in Nederland gemiddeld kritischer zijn over migratie en vaker voorstander zijn van kernenergie dan vrouwen. Op veel thema’s wijken de opvattingen van mannen en vrouwen duidelijk van elkaar af: mannen scoren gemiddeld Conservatiever, vrouwen progressiever. Een concreet voorbeeld is de vraag naar het vergemakkelijken van aanpassing van het geslacht in de geboorteakte: 36 procent van de vrouwen is daarvoor (helemaal) eens, tegenover circa 19 procent van de mannen.
Volgens socioloog Niels Spierings (Radboud Universiteit) is de relatief progressievere houding van vrouwen geen nieuw verschijnsel van de laatste jaren; de kentering vond enkele decennia geleden plaats toen vrouwen meer economische zelfstandigheid en een veranderde maatschappelijke rol kregen. Die verschil in politieke voorkeuren vertaalt zich ook in stemgedrag: linkse en groene partijen doen het doorgaans beter bij vrouwelijke kiezers, terwijl radicaal-rechtse partijen relatief meer mannen aantrekken. Een rapport van I&O Research (2019) concludeerde daarnaast dat vrouwen onderwerpen als zorg en duurzaamheid belangrijker vinden, terwijl mannen vaker prioriteit geven aan de EU, migratie en veiligheid — thema’s waarop linkse partijen zich profileren.
Bij jongere kiezers zijn de geslachtsverschillen vaak groter. Bijvoorbeeld bij de vraag naar verdere groei van Schiphol: 43 procent van de mannen tussen 18 en 21 jaar is daarvoor, tegenover slechts 18 procent van vrouwen in die leeftijdscategorie. Tegelijkertijd zijn er ook onderwerpen waar jonge mannen en vrouwen juist veel overeenstemming tonen, zoals standpunten over het eigen risico in de zorg.
Politicoloog Roderik Rekker waarschuwt tegen de conclusie dat jonge mannen steeds conservatiever worden. Hij wijst erop dat stevige geslachtsverschillen vooral bij de jongste cohort normaal zijn en dat jonge mannen nu op sommige dossiers, bijvoorbeeld migratie, juist progressiever scoren dan hun leeftijdsgenoten twintig jaar geleden. Spierings nuanceert dit: bij sterk gepolitiseerde lhbti+-vragen — zoals transgenderrechten en non-binariteit — is recent wel een verschuiving richting behoudender standpunten zichtbaar onder jongeren, in het bijzonder jongens en jonge mannen.
Al met al tonen de cijfers dat seksegebonden voorkeuren en prioriteiten een blijvende rol spelen in de Nederlandse politiek, maar dat de trends per thema en generatie verschillen en niet eenvoudig als éénrichtingstrend naar meer conservatisme kunnen worden weggezet.