Loskomen van big tech: hoe belangrijk vinden mediabedrijven dat?
In dit artikel:
Drie Nederlandse journalistieke organisaties – Vers Beton, Follow the Money (FTM) en Mediahuis – worstelen met hun groeiende afhankelijkheid van grote Amerikaanse technologiebedrijven zoals Meta, Alphabet en X. De Duitse mediawetenschapper Martin Andree waarschuwt dat deze techgiganten de traditionele media binnen vijf jaar volledig kunnen overnemen, wat de journalistieke onafhankelijkheid en de democratie bedreigt.
Mediahuis ziet echter ook kansen: de uitgever van NRC en De Telegraaf gelooft dat de nieuwsindustrie inmiddels alerter is en beter anticipeert op veranderingen, bijvoorbeeld door te investeren in podcasts, nieuwsbrieven en eigen kanalen. Ondanks debatten kiest Mediahuis ervoor niet volledig van sociale platforms te vertrekken, om zo de eigen stem te laten horen en een tegengeluid te bieden tegen big tech, terwijl ze wel inzetten op het aantrekken van jong publiek via videoformats en YouTube.
FTM is somberder over de toekomst. Uitgever Jan-Willem Sanders vindt dat de snelle technologische ontwikkelingen, zoals dominantie van big tech en kunstmatige intelligentie, de mogelijkheden van traditionele media om stand te houden beperken. FTM is wel al van X vertrokken en zet in op alternatieven als Bluesky en LinkedIn. Veiligheid en minder afhankelijkheid van Amerikaanse en Chinese techbedrijven hebben prioriteit; zo wordt gekeken naar open source-tools, en werd Google Analytics vervangen door Matomo. Hoewel volledig afscheid van Google lastig is vanwege praktische redenen, is de ambitie om geleidelijk over te stappen aanwezig. FTM investeert ook in eigen kanalen, zoals een deels gratis app, om de lezers meer rechtstreeks te bereiken en zo minder afhankelijk te worden van socialmediaverkeer.
Vers Beton, een onafhankelijk Rotterdams onderzoeksplatform, stapte begin 2024 over van X naar Bluesky, ondanks zorgen over het verlies van tienduizenden volgers en een daling van ongeveer 10% in sitebezoeken. Uitgever Hilde Westerink benadrukt het idealisme achter deze keuze, vanwege de haatreacties en het negatieve klimaat op X onder leiding van Elon Musk. Ze ziet het belang van sociale media voor bereik, maar zoekt balans tussen idealen en financiële haalbaarheid. Vers Beton prijst met name het decentrale en algoritmevrije Mastodon, hoewel dat platform nog te klein is. Westerink hoopt dat ook grote mediamerken alternatieve platforms adopteren om die te versterken en de massa te bereiken. Voor haar is het opbouwen van directe relaties via nieuwsbrieven en evenementen essentieel om het vertrouwen van het publiek in de journalistiek te herstellen.
Al met al illustreren deze cases de uitdagende zoektocht van mediamakers naar autonomie en veiligheid in een landschap dat wordt gedomineerd door machtige techbedrijven, waar zorgen over vrijheid, gegevensbescherming en diversiteit van stemmen centraal staan. Tegelijkertijd zetten ze stappen richting meer eigen kanalen en technologieën die minder afhankelijk zijn van de invloed van de grote Amerikaanse platformbedrijven.