LIVE Tweede Kamerverkiezingen | 32 partijen leveren kieslijsten in, 16 hebben papierwerk nog niet op orde
In dit artikel:
De Tweede Kamerverkiezingen vinden plaats op 29 oktober. Maandag leverden 32 partijen hun kandidatenlijst in bij de Kiesraad; bij 16 daarvan zijn verzuimen geconstateerd, maar die partijen hebben nog twee dagen om ontbrekende stukken te herstellen. De Kiesraad besluit vrijdag om 17.00 uur definitief welke lijsten geldig zijn. Welke partijen papierwerk miste is niet openbaar gemaakt.
GroenLinks-PvdA heeft haar lijst uitgebreid met twintig bekende namen als lijstduwers op posities 61–80. Onder hen zijn Jan Smeets, Erik van Muiswinkel, Vincent Bijlo, Hanneke Groenteman, Sharon Gesthuizen, Jan Pronk, Hedy d’Ancona, Agnes Jongerius, Ineke van Gent, Emine Ugur en docent-activist Thijs Roovers. Lijsttrekker Frans Timmermans zei vereerd te zijn; lijstduwers staan vaak onverkiesbaar maar trekken wel extra aandacht en stemmen. Ook andere partijen zetten BN’ers onderaan: bij het CDA staat oud-atleet Gregory Sedoc, bij D66 Kajsa Ollongren en Robbert Dijkgraaf en bij ChristenUnie hoogleraar Beatrice de Graaf.
Programma’s: 50PLUS plaatst veiligheid als één van vier kernpunten, met invloed van lijsttrekker en oud-politieman Jan Struijs. De partij wil meer politie op straat, zwaardere straffen en meer aandacht voor digitale veiligheid; andere prioriteiten zijn betere pensioenen, woningen voor ouderen en betaalbare zorg. Financiële dekking zoekt 50PLUS onder meer in het opsporen van fraude en verspilling; ze wil verder de hypotheekrenteaftrek behouden en de erfbelasting afschaffen.
Mondzorg scoort hoog op de agenda’s: vrijwel alle Kamerpartijen pleiten voor (gedeeltelijke) terugkeer van tandheelkundige zorg in het basispakket, variërend van éénjaarlijkse controle tot volledige vergoeding. GroenLinks-PvdA wil daarnaast brillen voor kinderen, spraakcomputers en anticonceptie vergoed zien; Volt, PvdD, SP en PVV leggen ook nadruk op (preventieve) mondzorg. JA21 vermeldt niets over mondzorg.
Intern binnen partijen: bij Denk kreeg lijsttrekker Stephan van Baarle alsnog zijn top‑3, met fractiegenoten Dogukan Ergin en Ismail el Abassi op plekken 1–3. Dat leidde eerder tot botsing met het partijbestuur; Van Baarle trad kort terug, de fractie steunde hem, het bestuur trad af en een interim-bestuur onder Tunahan Kuzu bereidde de partij voor op de verkiezingen waarna Van Baarle terugkeerde. Achter de mannen op de lijst staan Elif Esen en Nassira Abaaziz; het oude bestuur had een vrouw in de top drie willen zien.
Campagne- en congresnieuws: zes gevestigde partijen hielden dit weekend congres (VVD, CDA, NSC, ChristenUnie, JA21 en later PvdD). VVD-leider Dilan Yesilgöz probeerde de partij te verenigen na een moeizaam zomerhalfjaar en sprak openlijk over een gemaakte fout; minister Ruben Brekelmans veroorzaakte ophef door te suggereren dat uitsluiting van GroenLinks-PvdA Nederland onbestuurbaar zou maken, maar nuanceerde dat later na kritiek vanuit de VVD-top. Het CDA straalt optimisme uit onder Henri Bontenbal, met steun van oud-premier Balkenende. ChristenUnie benadrukte haar christelijke profiel en mikt op flinke winst; NSC worstelde met interne spanningen maar doet definitief mee en wil zich positioneren als ‘brug’ in Den Haag. JA21’s Joost Eerdmans houdt afstand tot een minderheidscoalitie met de PVV, terwijl Geert Wilders openstaat voor een gedoogconstructie als andere partijen hem blijven uitsluiten. De Partij voor de Dieren startte haar campagne opvallend met een optreden van Pussy Riot en scherpe kritiek op de VVD.