LIVE Oorlog Oekraïne | Man opgepakt in Letland, wordt verdacht van spionage voor Rusland
In dit artikel:
In Letland is een man met de Letse nationaliteit sinds eind augustus gearresteerd op verdenking van spionage voor Rusland. Volgens de Letse veiligheidsdienst verzamelde hij gegevens over militaire installaties en operaties in het NAVO- en EU-land en deelde hij informatie over locaties, plannen en beveiligingsmaatregelen die ook schadelijk konden zijn voor andere Baltische staten. Als hij schuldig wordt bevonden, riskeert hij tot tien jaar cel.
Op diplomatiek en economisch vlak kondigde Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, na overleg met VS-president Donald Trump, aan dat de EU soepelere stappen wil om Russische olie- en gasimporten sneller uit te faseren. De Commissie werkt aan een negentiende sanctiepakket tegen Rusland dat zich richt op cryptovaluta, banken en energie. Trump verklaarde dat hij sancties wil ondersteunen als alle NAVO-landen stoppen met Russische olie en riep daarnaast op tot invoerheffingen tegen China en India omdat die landen Russische olie blijven kopen. De EU-import van Russische olie kromp al van 29 procent begin 2021 naar ongeveer 2 procent medio 2025.
Militair verontrustend is de gezamenlijke oefening Zapad van Rusland en Belarus, waarin onder meer simulaties met kleine tactische kernwapens en hypersonische wapens (zoals de Zirkon) waren opgenomen. Oost-Europese NAVO-landen volgen de manoeuvres met grote bezorgdheid; zij zien een intimiderende toon, ook al ontkent Belarusdreigingen te willen uiten. Tijdens Zapad werd veel met drones en moeilijk te onderscheppen raketten geoefend.
Als antwoord op recente inkijkjes in de oostelijke flanke kondigde de NAVO operatie Eastern Sentry (Oostelijke Schildwacht) aan om de lidstaten gerust te stellen. Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk leveren al bijdragen; Spanje en Italië overwegen elk twee Eurofighters (Spanje mogelijk met een tankvliegtuig extra). Polen wil daarnaast dat de EU en NAVO scherper optreden na de vermeende binnendringing van negentien Russische drones, waarvan enkele vanuit Belarus zouden zijn gelanceerd. Poolse ministers pleiten voor extra sancties en voor fysieke en technologische versterking van de oostgrens, onder meer door een idee voor een ‘dronemuur’.
De gevechtshandelingen aan het front en daarbuiten bleven doorgaan. Oekraïne claimde aanvallen op Russische doelen, waaronder een olieraffinaderij in Saratov, terwijl Russische autoriteiten melding maakten van een aanval op Vladivostok in het uiterste oosten. De Oekraïense militaire inlichtingendienst HOeR nam twee sabotageoperaties op Russische spoorlijnen voor haar rekening; die acties leidden tot enkele doden en logistieke problemen die volgens Oekraïense media Russische operaties beletten. In het zuiden van Oekraïne vielen bij Russische aanvallen twee doden en raakten meerdere burgers gewond; branden werden gemeld in bewoonde gebieden.
Andere opvallende incidenten: de Poolse veiligheidsdienst neutraliseerde een drone boven Warschau en arresteerde twee Belarussen; Roemenië ontbood de Russische ambassadeur nadat een drone het Roemeense luchtruim was binnengedrongen (Moskou beschuldigt op zijn beurt Oekraïne van provocatie); en een storing bij satellietdienst Starlink trof opnieuw Oekraïense troepen die op het systeem vertrouwen voor communicatie.
Op humanitair vlak toont de jaarlijkse clustermunitiemonitor dat de meeste geregistreerde slachtoffers van clustermunitie vorig jaar opnieuw in Oekraïne vielen (208 van 314 doden), met veel kinderen onder de slachtoffers. Terwijl 112 landen het verbod tekenden, gingen Rusland en Oekraïne niet mee en liepen afspraken door politieke beslissingen — zoals Litouwen dat zich terugtrok — onder druk.
Tenslotte is er diplomatiek nieuws: VS-minister Marco Rubio meldt dat president Trump naar verwachting volgende week Oekraïens president Zelensky zal ontmoeten in New York tijdens de Algemene Vergadering van de VN; het Kremlin had onlangs nog gezegd dat vredesonderhandelingen ‘op pauze’ staan.