LIVE Oekraïne | In jaar tijd 208 burgers gedood door clustermunitie in Oekraïne
In dit artikel:
Mensenrechten- en hulporganisaties constateren in hun jaarlijkse Clustermunitiemonitor dat Oekraïne opnieuw het zwaarst door clustermunitie werd getroffen: van de 314 in 2024 gemelde dodelijke slachtoffers (allemaal burgers) vielen er 208 in Oekraïne. Veel ontploffingen gebeurden door zogenoemde blindgangers; 57 doden werden zo veroorzaakt en 42% van de slachtoffers waren kinderen. Hoewel 112 landen het verbod op clustermunitie hebben ondertekend, hebben Rusland en Oekraïne dat niet gedaan, en de onderzoeksgroepen vermoeden dat het werkelijke dodental hoger ligt. De norm tegen dit wapentuig staat onder druk — onder meer doordat Litouwen zich eerder dit jaar terugtrok uit het verdrag.
Op operationeel niveau blijven de spanningen hoog. Een storing in het satellietnetwerk Starlink trof opnieuw communicatie van Oekraïense troepen aan het front, wat de commandovoering en logistiek bemoeilijkt. Oekraïense inlichtingendienst HOeR eiste dit weekend twee sabotage-acties op Russische spoorlijnen op: een explosie in de regio Orjol waarbij drie officieren omkwamen en ontsporingen in de Leningrad-regio (bij Sint-Petersburg) met één dodelijk slachtoffer. Oekraïense bronnen zeggen dat zulke acties de Russische bevoorrading en capaciteit om offensieven te voeren ernstig beïnvloeden.
Regionale veiligheidsincidenten zorgden voor internationale diplomatieke onrust. Roemenië meldde dat een Russische drone het Roemeense luchtruim bij de grens met Oekraïne was binnengevlogen; twee F-16’s werden ingezet en de Russische ambassadeur werd ontboden. Moskou ontkent en wijst Oekraïne aan als dader; Roemenië en EU-functionarissen bestempelen het als serieuze schending van soevereiniteit. Ook Polen reageerde scherp nadat een zwerm Russische drones recent het Poolse luchtruim binnendrong — dat incident leidde tot hoogspanning binnen de NAVO en discussies over betere luchtverdediging.
Die discussie loopt uiteen: Polen en sommige NAVO-diplomaten willen onderzoeken of de alliantie al boven Oost-Oekraïne Russische drones en raketten mag neerschieten of zelfs een bufferzone kan instellen; veel lidstaten vrezen dat zulke stappen de NAVO direct in een oorlog met Rusland zouden trekken. Voormalig Russisch president Dmitri Medvedev waarschuwde dat ingrijpen tot oorlog kan leiden. Buitenlandminister Radoslaw Sikorski en anderen voeren aan dat actie alleen mogelijk is als Oekraïne daarom vraagt en alle bondgenoten akkoord gaan.
Als antwoord op de reeks schendingen start de NAVO direct de missie “Oostelijke Schildwacht” (Eastern Sentry) om Oost-Europese lidstaten te beschermen, met speciale nadruk op het onderscheppen van drones. Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Denemarken en andere landen dragen bij. Nederland stuurt vanaf 1 december twee Patriot-systemen, een NASAMS en antidronesystemen naar Polen (voor zes maanden) en heeft al F-35’s in de regio; de demissionaire minister Ruben Brekelmans benadrukt dat er al sprake is van een aanzienlijke inzet.
Militair-technisch signaal: Rusland zegt tijdens de Zapad-oefening een Zirkon-hypersonische kruisraket te hebben getest (bereik ~1000 km). Aanvallers aan beide zijden richten zich ook op energie-infrastructuur: Oekraïense drones bestookten recent olie-installaties rond Sint-Petersburg (Kinef/Kirish) en een raffinaderij in Oefa, met branden maar volgens Russische autoriteiten zonder slachtoffers; Oekraïne zegt hiermee Russische bevoorrading en inkomsten te raken.
Politiek en diplomatiek ressorteren verder. Het Kremlin zegt de vredesonderhandelingen met Oekraïne “op pauze” te zien en verwijt Europese landen tegenwerking. Frankrijk heeft de Russische ambassadeur ontboden naar aanleiding van de luchtruimincidenten, en Polen verwerpt beweringen dat de drone-zwerm een ongeluk was. In Washington schreef voormalig president Donald Trump een brief waarin hij NAVO-landen oproept eerst te stoppen met Russische olie-import en gezamenlijk zwaardere sancties te voeren voordat de VS extra sancties opleggen — een voorstel dat in Europa op scepsis en problemen met energieafhankelijkheid stuit.
Kort samengevat: de oorlog in en rond Oekraïne blijft explosief en meertalig in impact — van humanitaire gevolgen door clustermunitie tot nieuwe grensincidenten en een NAVO-reactie die vooral gericht is op versterking van luchtverdediging en het afslaan van drones.