LIVE Midden-Oosten | Witte Huis: Trump waarschuwde Qatar voorafgaand aan Israëlische aanval op Hamasleiders
In dit artikel:
Israël voerde een gerichte luchtaanval uit op kopstukken van Hamas in Doha, wat wereldwijd schokgolf veroorzaakte en diplomatieke spanningen aanwakkerde. Volgens Israëlische bronnen richtte de operatie zich op leden van de politieke leiding die in Qatar bijeen waren om te overleggen over een Amerikaans staakt-het-vurenvoorstel. Bij de aanval, die dinsdag plaatsvond, vielen meerdere doden; zeker de zoon van Hamas-voorman Khalil al-Hayya kwam om het leven en ook een lid van de Qatarese veiligheidsdiensten zou zijn gedood. Hamas meldt dat de aanslag de onderhandelingspositie niet verandert en houdt de Verenigde Staten mede-verantwoordelijk.
De actie heeft meerdere politieke dimensies. Premier Benjamin Netanyahu nam formeel de verantwoordelijkheid en beschreef het als een zelfstandig Israëlisch optreden. Verschillende Israëlische ministers prezen de actie; andere landen veroordeelden juist scherp. Qatar sprak van een flagrante schending van zijn soevereiniteit en kreeg steun van buurlanden als de Verenigde Arabische Emiraten, terwijl ook Iran, Saoedi-Arabië, Turkije, Jordanië en Egypte de aanval als ondermijnend voor vredesinspanningen bestempelden. VN-secretaris-generaal António Guterres noemde de aanval een grove schending van territoriale integriteit en benadrukte dat Qatar een rol speelt bij pogingen tot een bestand.
De Verenigde Staten bevinden zich in een lastige positie. Het Witte Huis zegt dat president Donald Trump via zijn topadviseur Steve Witkoff Qatar vooraf heeft gewaarschuwd; Qatar zelf stelt dat die waarschuwing te laat kwam en dat explosies al te horen waren. Amerikaanse bronnen melden dat Washington weliswaar op de hoogte was, maar dat de operatie niet volledig met de VS was afgestemd. De Amerikaanse ambassade in Doha ried burgers aanvankelijk aan te schuilen; later trok zij dat advies in. Hamas en sommige Arabische staten verwijten de VS medeplichtigheid, omdat in Doha onderhandelingen over Amerikaanse voorwaarden voor een staakt-het-vuren plaatsvonden.
De aanval staat in verband met een eerdere schietpartij in Jeruzalem, waarbij maandag zeker zes mensen omkwamen en die door de gewapende tak van Hamas werd opgeëist. Netanyahu zei dat die aanslag aanleiding gaf tot het bevel aan de veiligheidsdiensten om voorbereid te zijn en dat een operationele mogelijkheid later tot de aanval leidde.
Reacties in Europa tonen verdeeldheid. Spanje en Nederland hebben twee Israëlische ministers, Itamar Ben-Gvir en Bezalel Smotrich, op zwarte lijsten gezet en hen tot persona non grata verklaard; Spanje kondigde juist extra sancties aan. De Nederlandse regering registreert de twee ministers vanaf 10 september als ongewenst, vooral als diplomatisch signaal. EU-buitenlandchef Kaja Kallas en veel Europarlementariërs uiten frustratie over het gebrek aan gezamenlijke EU-maatregelen tegen Israël; lidstaten blijven het oneens over hardere stappen zoals handelsbeperkingen. In Nederland trekt het kabinet wel extra gelden uit voor medische hulp aan Gaza en werkt het met gelijkgezinde Europese landen aan importbeperkingen voor producten uit door Israël bezet gebied. De kwestie erkenning van Palestina blijft volgens minister David van Weel aangehouden totdat zicht op een levensvatbare tweestatenoplossing bestaat.
Kortom: de aanval in Doha heeft niet alleen onmiddellijke slachtoffers en een onderbreking van vredesoverleg tot gevolg, maar voedt ook regionale verontwaardiging, trans-Atlantische onzekerheid en nieuwe wrijvingen binnen Europa over hoe op Israëlische acties te reageren.