LIVE | Lidewij de Vos vervangt Thierry Baudet als lijsttrekker Forum voor Democratie
In dit artikel:
De Tweede Kamerverkiezingen vinden plaats op 29 oktober en het politieke landschap trekt de komende weken nog flink van leer: partijen wisselen lijsttrekkers en kandidaten, scherpen programma’s aan en proberen onrust te bedwingen.
Forum voor Democratie zet twee maanden voor de stembusgang een opvallende stap: oprichter Thierry Baudet stapt terug als lijsttrekker en geeft die rol aan het relatief onbekende Kamerlid Lidewij de Vos (28). Baudet blijft partijvoorzitter en schuift naar plek twee op de kieslijst; hij zegt dat zijn terugtrekking bedoeld is om de groei van de partij niet in de weg te staan. De Vos, eerder korte tijd tijdelijk Kamerlid en beleidsmedewerker, wordt ook fractievoorzitter en neemt de zetel van Pepijn van Houwelingen over.
Bij de PVV maakte Geert Wilders een kieslijst van 80 namen bekend. Opvallend is het vertrek van Fleur Agema: de voormalig invloedrijke nummer twee van de partij stelt zich niet herkiesbaar en verdwijnt daarmee uit de Kamer. Ook Leon de Jong keert niet terug. Kamervoorzitter Martin Bosma staat wel op de lijst (plek 6). De lijst is veel langer dan twee jaar geleden, toen de PVV 45 namen opgaf.
50PLUS wil zich na interne ruzies herpakken. Volgens oud-politiebaas Jan Struijs verliep de recente ALV in goede sfeer en de partij presenteert volgende week een verkiezingsprogramma met nadruk op inspraak in het nieuwe pensioenstelsel, koopkrachtherstel voor ouderen en meer seniorenwoningen. Na het vertrek uit de Kamer in 2023 hoopt 50PLUS terugkeer te bewerkstelligen.
Belangrijke programma- en lijstwijzigingen bij andere partijen:
- CDA: presenteert een concept-programma met “moeilijke keuzes”, waaronder het geleidelijk afbouwen van de hypotheekrenteaftrek en een tijdelijke ‘vrijheidsbijdrage’ om defensie-uitgaven (Navo-norm) te financieren; lijst bevat onder meer tv-presentator Tijs van den Brink (conceptplek 11).
- GroenLinks–PvdA: behoudt exact dezelfde top-5 als in 2023, met Frans Timmermans als lijsttrekker; enkele lokale politici en nieuwkomers staan op verkiesbare plekken.
- D66: leden wijzigden de volgorde; UWV-topvrouw Nathalie van Berkel staat op plek 6 en Jan Paternotte op 2; ABN AMRO-hoofdeconoom Sandra Phlippen treedt tijdelijk terug uit haar functie om als lijstduwer en programmamaker voor D66 te werken.
- Volt: liet leden het programma schrijven; voorstellen bevatten onder meer een basisinkomen en ambitieuze plannen voor Tata Steel.
- ChristenUnie: handhaaft de vertrouwde top-5 en wil in het programma kinderbijslag fors verhogen (4.500 euro per jaar per kind), fors investeren in woningbouw en de Navo-norm omarmen.
- Ja21: scherpt het beleid op asiel en criminaliteit aan en wil een minister voor Overheidsefficiëntie.
- NSC (Pieter Omtzigt): richt zich opnieuw op bestaanszekerheid en weerbaarheid, met plannen voor lokale ‘burgersteunpunten’; de partij uit 2023 zou volgens huidige peilingen kunnen wegzakken.
- Denk: interne crisis lijkt bezworen nadat het partijbestuur opstapte; Stephan van Baarle keert terug als lijsttrekker en oud-partijleider Tunahan Kuzu wordt voorgedragen als voorzitter.
Peilingen en campagnebeelden: de VVD zakt in de recentste EenVandaag-peiling flink (van 23 naar 15 zetels) en lijsttrekker Dilan Yesilgöz ziet haar populariteit dalen. De PVV staat volgens dezelfde peiling op grote afstand bovenaan; GroenLinks–PvdA en het CDA blijven in de buurt. VVD-lijsttrekker Yesilgöz maakte bovendien een niet-openbare troepenbezoek aan Nederlandse Navo-militairen in Litouwen, waardoor zij een optreden op Lowlands miste.
Kortom: met nog twee maanden tot 29 oktober zijn de partijen volop bezig met lijstvorming, interne rust herstellen en het aanscherpen van beleidskeuzen. Verwachte thema’s in de campagne zijn pensioenen, zorg, defensie-uitgaven, migratie en koopkracht — onderwerpen die ook richting kabinetsformatie bepalend zullen zijn.