LIVE Debat | CU, VVD, CDA, SGP en BBB willen koning terug in formatie voor 'snelheid, vertrouwen en gezag'
In dit artikel:
Afgelopen vrijdag stapte buitenlandminister Caspar Veldkamp op na een chaotisch debat over extra sancties tegen Israël; kort daarna verlieten alle NSC-bewindspersonen het demissionaire kabinet. Daardoor blijft alleen een krappe minderheidscoalitie over van VVD en BBB met slechts 32 zetels in de Tweede Kamer. Demissionair premier Dick Schoof kondigde tijdens het voortgezette Kamerdebat aan dat hij voorlopig met die twee partijen wil doorbesturen en maakte meteen de herverdeling van de vrijgekomen ministerposten bekend: Buitenlandse Zaken, Volksgezondheid en Sociale Zaken naar de VVD; Binnenlandse Zaken en Onderwijs naar de BBB. Namen volgen later na veiligheidschecks; staatssecretariaten worden later verdeeld.
Het vertrek van NSC ontstond nadat twee moties over een handelsverbod voor producten uit de bezette gebieden — een initiatief van D66’er Jan Paternotte en een alternatief van VVD’er Eric van der Burg — in de ministerraad leidden tot onenigheid. NSC wilde volgens eigen zeggen voortvarende nationale maatregelen (motie-Paternotte); de VVD gaf de voorkeur aan eerst Europese actie. Diverse Kamerfracties stellen dat de partijen nader tot elkaar stonden dan hun uittreden doet vermoeden en vroegen zich af of herstel van de samenwerking mogelijk was, maar Schoof noemde een “lijmpoging” geen haalbare investering in tijd.
Tijdens het debat werden meerdere moties ingediend met uiteenlopende doelen: Rob Jetten (D66) vroeg een verkenner aan te wijzen om te onderzoeken of een kabinet van nationale eenheid of de terugkeer van NSC mogelijk is (krijgt geen meerderheid); hij diende ook een motie om op Europees niveau een onderzoek naar een handelsembargo tegen illegale Israëlische bezettingen te starten. Volt’s Laurens Dassen wilde bepaalde Israëlische politici tot persona non grata verklaren. Denk, GroenLinks–PvdA (Timmermans) en andere linkse partijen dienden moties voor strengere sancties tegen Israël, waaronder een handelsembargo tegen producten uit illegale nederzettingen en beperkingen op wapenhandel. PVV vroeg om strenger asielbeleid. Timmermans vroeg daarnaast om manieren te onderzoeken om de kabinetsformatie te versnellen.
Een voorstel van ChristenUnie, SGP, CDA, VVD en BBB om de koning weer een actieve rol bij de formatie te geven (de rol van het staatshoofd was in 2012 naar de Kamer overgegaan) werd ingebracht met het argument dat dat snelheid en gezag zou brengen; ook hiervoor is voorlopig geen meerderheid.
Schoof beklemtoonde dat de parlementaire speelruimte kleiner is geworden en dat het kabinet terughoudend zal optreden. Hij weigerde in dit debat nieuwe sancties aan te kondigen en verdedigde dat hij geen twijfels heeft over de integriteit van Veldkamp, maar vond het onwenselijk dat Veldkamp zijn stap eerst aan de media bekendmaakte. De Kamer gaat de ingediende moties en voorstellen verder behandelen; stemmen over enkele initiatieven staan nog uit.