Liefst 500 jaar geleden: wat maakt bezoek van koning Charles aan paus Leo XIV vandaag zo bijzonder?
In dit artikel:
Het tweedaagse bezoek van koning Charles III (met koningin Camilla) aan het Vaticaan is historisch doordat de koning en paus Leo XIV vanmiddag gezamenlijk deelnemen aan een oecumenische gebedsdienst in de Sixtijnse Kapel — een publieke gebedsuiting van Anglicanen en Rooms-Katholieken die volgens het artikel niet meer voorkwam sinds de breuk van circa 1534. De dienst, onder de fresco’s van Michelangelo, wordt muzikaal ondersteund door drie topkoren: het koor van de Sixtijnse Kapel, England’s Choir of St. George’s Chapel en The Choir of His Majesty’s Chapel Royal.
De symboliek verwijst expliciet naar de scheiding van 1534 toen Hendrik VIII definitief met Rome brak via de Act of Supremacy. Sindsdien hebben beide kerken eigen gezagsdragers en systemen, maar de afgelopen decennia ontwikkelde zich een oecumenische dialoog. Hoewel staatsbezoeken van Britse vorsten aan pausen niet nieuw zijn — koningin Elizabeth II ontving meerdere pausen in diplomatieke sfeer — is dit gebedsmoment in de Sixtijnse Kapel bijzonder omdat het een directe religieuze toenadering markeert en niet louter een formele ontmoeting.
Het Vaticaan en Buckingham Palace onderscheiden staats- van religieuze bezoeken aan de hand van wie er uit Rome aanwezig is: aanwezigheid van personen uit het staatssecretariaat wijst op een staatskarakter, deelname van Curieleden op een religieuze inslag. Deze keer telt het bezoek duidelijk meer religieuze componenten; Charles en de paus hebben ook een audiëntie gepland om onder meer klimaat en duurzaamheid te bespreken — thema’s die al langer op de prioriteitenlijst van Charles staan.
Op bestuurlijk vlak valt op dat de Anglicaanse kerk recentelijk een vrouwelijk hoofd kreeg: Sarah Mullally is aangewezen als nieuwe aartsbisschop van Canterbury, maar zij is formeel nog niet geïnstalleerd en neemt haar functie pas op 1 januari op. Daarmee blijft een fundamenteel verschil tussen beide kerken zichtbaar: de Anglicanen kennen vrouwelijke priesters en nu een vrouwelijke aartsbisschop, iets wat de Rooms-Katholieke Kerk niet toelaat en waarvoor voorlopig geen verandering wordt verwacht. De aartsbisschop van York, Stephen Cottrell, neemt namens de Anglicanen wel deel aan de ceremonie in Rome.
Tijdens het bezoek wordt Charles ook opgenomen als ‘koninklijke confrater’ in de pauselijke basiliek San Paolo fuori le mura, verbonden aan de benedictijnenorde van die basiliek. Hij ontvangt een speciaal vervaardigde rode fluwelen stoel met zijn wapenschild, die in de basiliek blijft als blijvend teken van verbondenheid en oecumenische goodwill.
Theologen plaatsen het bezoek in perspectief: het gaat niet om een fusie van kerken, maar om “absolute oecumene” — respectvolle nadering en samenwerking terwijl beide tradities hun eigen identiteit bewaren. Voor Charles, die zich sterk met spiritualiteit en interreligieuze dialoog bezighoudt en als monarch ook hoofd van de Anglicaanse kerk is, vormt dit bezoek zowel een religieuze als symbolische stap vooruit in de betrekkingen tussen Canterbury en Rome.