Lidewij de Vos presenteert revolutionair plan: kabinet van experts en beleid via wisselende meerderheden
In dit artikel:
Lidewij de Vos, fractievoorzitter van Forum voor Democratie, deed recent via een door FVD gedeelde video op X een radicaal voorstel om het Nederlandse politieke stelsel op te schudden: geen traditionele, dichtgetimmerde coalities meer, maar een kabinet van deskundigen dat bestuurt met wisselende meerderheden in de Tweede Kamer. In haar boodschap stelde ze dat “de achterkamertjespolitiek tijdens het formatieproces het wantrouwen jegens Den Haag vergroot” en pleitte ze voor besluitvorming per onderwerp, zo mogelijk gebaseerd op inhoudelijke meerderheden in plaats van partijdiscipline.
De aanleiding is de langdurige en ondoorzichtige formatiepraktijk in Nederland — informateurs, verkenners en geheime onderhandelingen die volgens de tekst leiden tot compromissen die niet aansluiten bij wat kiezers willen. De Vos en de tekst presenteren haar voorstel als oplossing voor dit vertrouwenstekort, dat volgens hen versterkt is door affaires zoals de toeslagenaffaire, problemen rond stikstofbeleid en de asielcrisis. Haar plan bevat twee pijlers: 1) een kabinet van vakmensen in plaats van carrièrepolitici, en 2) open, onderwerpgerichte coalitievorming waarbij voor elk beleidsonderwerp een passende meerderheid wordt gezocht.
Concreet zou dit systeem de macht verschuiven van achterkamertjes naar het parlementaire debat; informateurs, fractiebureaus en vaste coalitie-instanties zouden minder relevant zijn. Het parlement blijft volgens De Vos wetgevende macht, maar het bestuur komt meer te berusten bij experts met inhoudelijke kennis. De tekst benadrukt dat dit geen puur theoretisch voorstel is, maar een concreet alternatief dat volgens FVD de politieke cultuur en het vertrouwen kan herstellen.
De publieke en Haagse reactie wordt in het artikel als voorspelbaar omschreven: ongeloof en paniek bij gevestigde partijen, omdat het einde van vaste machtsblokken en gesloten onderhandelingen dreigt. De tekst herhaalt ook FVD- retoriek over het bestaan van een politiek “kartel” dat vooral bezig is met zelfbehoud en niet meer luistert naar burgers.
Belangrijke overwegingen die uit de bredere context volgen: het idee van een kabinet van experts en issue-by-issue meerderheden is niet nieuw, maar zou in Nederland flinke verandering vergen van zowel politieke cultuur als mogelijk juridische en constitutionele spelregels. Voorstanders wijzen op meer transparantie, inhoudelijke politiek en herstel van vertrouwen; tegenstanders zullen wijzen op praktische uitvoerbaarheid, politieke stabiliteit en de vraag hoe verantwoording en democratische controle van experts worden gewaarborgd.
Kort gezegd: De Vos biedt een ingrijpend reformvoorstel als antwoord op de formatie-impasse en het vermeende gebrek aan vertrouwen in Den Haag — een pleidooi voor meer deskundigheid, minder partijkartel en beslissingen die per onderwerp door wisselende meerderheden worden genomen. Implementatie zou ingrijpende consequenties hebben en stuit ongetwijfeld op breed politiek debat.