Leidens Ontzet is springlevend, Groningens Ontzet op sterven na dood. 'Wij sparen voor dit feest en de dag erna zijn we brak, blut en blij'
In dit artikel:
Leidens Ontzet leeft als nooit tevoren: elk jaar stromen duizenden Leidenaren en nieuwkomers op 2 en 3 oktober de binnenstad in om de bevrijding van de Spaanse belegering te herdenken en samen feest te vieren. Het begint in alle vroegte bij de Réveille bij het Stadhuis, waar na trompetgeschal het Wilhelmus, het 3 Octoberlied en andere geuzenliederen worden gezongen. Daarna trekt de menigte naar het Van der Werfpark voor het traditioneel een uur durende zingen en vervolgens naar alle hoeken van de stad voor haring en wittebrood, kermis en optredens.
Het tweedaagse programma wordt grotendeels georganiseerd door de 3 October Vereeniging en omvat grote publiektrekkers: een omvangrijke kermis die zich vanaf het Centraal Station over de binnenstad uitstrekt, het massale samen eten van hutspot (meer dan 7.000 mensen aan lange tafels langs de Hooglandse Kerkgracht) en het Lint van Licht — een optocht met dansers, sporters en artiesten door de straten. Cafés en terrassen zijn vol, straten autovrij zodat mensen vrij kunnen rondlopen, en op pleinen en bruggen verrijzen podia met lokale bands en dj’s. Jong en oud mengen zich: studenten in badjas, gezinnen, gepensioneerden en internationals genieten samen van tradities en gezelligheid.
De feestvreugde werkt als een bindmiddel voor de stad: deelnemers noemen het een reünie waarin oude bekenden elkaar ontmoeten en bewoners zich meer Leids dan Nederlands voelen tijdens het feest. Lidmaatschap van de 3 October Vereeniging (7,50 euro per jaar) geeft onder meer gratis deelname aan het hutspotmaaltijd, waardoor gemeenschapsdeelname laagdrempelig blijft. Lokale acts zoals Rubberen Henkie en Barry Badpak trekken publieksgroepen op bekende plekken zoals de Kippenbrug.
Leidens Ontzet markeert niet alleen feestvreugde maar ook historische herinnering: men viert de bevrijding van de Spanjaarden en onderhoudt daarbij rituelen zoals het ontbijt met haring en wittebrood en het gezamenlijk zingen. Die betrokkenheid en continuïteit vormen volgens organisatoren en deelnemers de verklaring voor het succes van het feest — een levendige stadsidentiteit waar zelfs nieuwe bewoners zich snel toe aangetrokken voelen. Tegelijkertijd wordt de levendigheid van Leiden expliciet geplaatst naast de situatie in Groningen, waar het gelijksoortige Groningens Ontzet volgens de verslaggever minder vitaal lijkt.