Leidens Ontzet is springlevend, Groningens Ontzet op sterven na dood. 'Wij sparen voor dit feest. Dag later zijn we brak, blut en blij'
In dit artikel:
Leiden draait begin oktober op volle toeren voor het jaarlijkse Leidens Ontzet, een twee dagen durend volksfeest dat de stad stevig bijeenbrengt. Al in het donker trekken honderden mensen naar het Stadhuis voor de Réveille: na trompetgeschal klinkt het Wilhelmus en andere verzetsliederen, daarna verplaatsen menigten zich naar het Van der Werfpark voor een gezamenlijk uurlang zingen. Studenten, gezinnen en nieuwe stadsbewoners mengen zich in rijen voor haring en wittebrood, velen gekleed in traditioneel Leids rood-wit.
Het feest begint al op 2 oktober met grote publieke diners en kermisattracties die de binnenstad vullen; op die dag schuiven ruim 7.000 mensen aan voor hutspot aan lange tafels aan de Hooglandse Kerkgracht. Wie lid is van de 3 October Vereeniging (contributie €7,50 per jaar) kan gratis aanschuiven. Overal zijn podia, dweilorkesten en optredens — van lokale acts als Rubberen Henkie en Barry Badpak tot DJ’s op bruggen — en cafés en terrassen zitten vol; auto’s ontbreken in de binnenstad, wat de losse sfeer versterkt.
Voor veel Leidenaren is het Ontzet meer dan vermaak: het is verbinding en traditie. Bewoners noemen het een reünie, een moment waarop oude bekenden elkaar tegenkomen en de stad even verandert in één groot feest. Bestuurders van de 3 October Vereeniging benadrukken dat het evenement een bindmiddel is, geworteld in de historische ontzetting van Leiden door de Spanjaarden — een gebeurtenis die nog steeds wordt herdacht met symbolische gerechten als hutspot en wittebrood met haring. Op donderdagavond voorafgaand trekt het Lint van Licht door de straten: een bonte stoet van dansers, sporters en artiesten die door volle straten wordt toegejuicht.
Jong en oud nemen deel: studenten die al vroeg opstaan, internationale nieuwkomers die zich aansluiten, en ouderen die vaste tradities in ere houden. Voor velen betekent het vrij zijn van werk en de afwezigheid van verkeer dat de hele stad als één feestlocatie aanvoelt. De levendigheid van Leidens Ontzet wordt in het artikel expliciet gezet tegenover de verzwakkende viering van Groningens Ontzet, waarmee wordt gesuggereerd dat Groningen iets kan leren van Leidens betrokkenheid en behoud van tradities.
Kortom: Leidens Ontzet is een breed gedragen, historisch verankerd stadsfeest dat met muziek, eten en gezamenlijke rituelen jong en oud samenbrengt en de sociale cohesie in Leiden jaarlijks zichtbaar maakt.