Landbouw gebruikt een vijfde minder gewasbeschermingsmiddelen
In dit artikel:
In 2024 gebruikte de Nederlandse landbouw 3,9 miljoen kilogram actieve stof aan gewasbeschermingsmiddelen, 22% minder dan in 2020; dat komt neer op gemiddeld 5,6 kg per hectare tegenover 7,1 kg vier jaar eerder. Dit blijkt uit CBS-cijfers over het middelengebruik bij 44 landbouwgewassen. Bijna 98% van het onderzochte areaal heeft in 2024 één of meer middelen toegepast, een aandeel dat sinds 2020 nagenoeg gelijk bleef.
Het totaal wordt voor een groot deel bepaald door schimmels- en bacteriebestrijding: telers zetten bijna 1,7 miljoen kg daarvoor in, een daling van 24% ten opzichte van 2020. Die daling is mede te verklaren door het verbod op het fungicide mancozeb sinds 2021. Deze groep vormt nog altijd 42% van het totaal. Middelen tegen onkruid en loofdoding kwamen uit op ongeveer 1,1 miljoen kg (‑15%), bestrijding van insecten en mijten daalde met 34%. De categorie ‘overige middelen’ (slakkenbestrijding, kiemremming, groeiregulatie e.d.) steeg ruim 50%; daarin zitten ook stoffen die in de biologische landbouw zijn toegestaan.
Ruim de helft van alle gebruikte middelen werd in 2024 nog steeds ingezet bij de teelt van aardappelen en lelies. De lelieteelt liet de grootste afname zien: van 601 duizend kg in 2020 naar 273 duizend kg in 2024. Dat komt vooral door een sterke vermindering van paraffineoliegebruik (‑220 duizend kg) en het verdwijnen van mancozeb (in 2020 nog 114 duizend kg), waardoor het schimmelbestrijdingsgebruik bij lelies met 72% kelderde. Voor consumptieaardappelen steeg het middelengebruik met 23% (van 320 naar 445 duizend kg), vooral door het natte groeiseizoen van 2024 en daarmee meer aantasting door aardappelziekten.
Per hectare gebruiken tuinders verreweg het meest bij rozen onder glas (75 kg/ha in 2024, tegen 40 kg/ha in 2020); ook chrysanten onder glas en lelies scoren hoog. Een deel van het hogere gebruik onder glas is toe te schrijven aan de inzet van microbiologische en andere ‘groene’ middelen; overall was 26% van het gebruik in 2024 groene gewasbescherming. Daarnaast liggen pootaardappelen, appels en peren in de buurt van 20–30 kg actieve stof per hectare. Bij uien halveerde het gebruik per hectare aanzienlijk.
De CBS-data worden elke vier jaar verzameld en tonen dat weersomstandigheden (2024 was zeer nat; 2020 droger) en beleidsmaatregelen zoals stofverboden een belangrijke rol spelen in de verschuivingen van middelengebruik.