'Land of the free'? Zorgen over mensenrechten rond WK voetbal in Amerika
In dit artikel:
Mensenrechtenorganisaties luiden opnieuw de noodklok voor het WK 2026, dat in de Verenigde Staten, Canada en Mexico wordt gespeeld. Met minder dan 200 dagen tot de aftrap en vlak voor de loting waarschuwen onder meer Human Rights Watch (Minky Worden) en Amnesty International (Daniel Noroña) dat wederom fundamentele rechten van spelers, fans, werknemers en journalisten niet gegarandeerd zijn. Waar na Rusland en Qatar was gehoopt op een schoon boekje, vrezen activisten dat het toernooi mensenrechten zal ondermijnen in plaats van beschermen; Worden zegt dat “dit WK mensenrechten zou moeten waarborgen, niet ondermijnen.”
Kernpunten van de zorgen zijn onder meer grenscontroles en deportaties: miljoenen supporters riskeren bij aankomst in de VS te worden tegengehouden vanwege eerdere sociale mediaposts of deelname aan protesten (zoals pro-Palestina-demonstraties). Amnesty wijst daarnaast op een sterke politie-aanwezigheid, de inzet van de Nationale Garde in meerdere speelsteden en de mogelijke rol van immigratie- en douane-agentschappen (ICE), wat volgens activisten kan leiden tot willekeurige detenties of uitzettingen. HRW benadrukt dat ICE tussen januari en oktober al meer dan 90.000 arrestaties verrichtte, waarvan ruim 70 procent zonder strafblad — juist mensen die vaak essentieel zijn voor grote evenementen.
De Amerikaanse organisatie van het toernooi benadrukt veiligheid. Andrew Giuliani, hoofd van de door het Witte Huis ingestelde FIFA World Cup Task Force, downplayt de angsten en roept mensen op legaal naar de VS te komen. Hij zegt te zullen proberen potentiële probleemveroorzakers al voor aankomst te onderscheppen. Tegelijk waarschuwde minister van Buitenlandse Zaken Rubio dat een wedstrijdticket geen toegangsgarantie tot de VS is, hoewel fans voorrang krijgen bij visumaanvragen. Veel Nederlanders vallen onder het visumvrijstellingsprogramma en moeten een ESTA aanvragen, waarmee autoriteiten probleemgevallen kunnen screenen.
De zorgen krijgen concrete voorbeelden: tijdens het recente WK voor clubs toonde grenspolitie zich nadrukkelijk aanwezig online, ICE doorzocht een jacht met onder anderen mediagasten en FIFA-functionarissen en bij de WK-finale in New Jersey werd een asielzoeker publiekelijk afgevoerd en gedeporteerd. Activisten roepen FIFA en organisatoren op duidelijke, handhaafbare waarborgen te geven zodat veiligheid niet ten koste gaat van mensenrechten. Giuliani weigert in detail op die kritiek in te gaan en prijst de stijl van president Trump als effectief gastheerschap, ondanks diens eerder grove uitspraken over bepaalde landen en bevolkingsgroepen — een factor die het vertrouwen van mensenrechtenorganisaties nog verder aantast.