Laat de paardenbloemen bloeien

In dit artikel:

Karst Meijer en Erik van den Ham, auteurs van de nieuwe Veldgids Paardenbloemen, pleiten ervoor om de paardenbloem uit zijn negatieve imago te halen en de plant te waarderen om zijn ecologische en culturele waarde. Meijer, die al veertig jaar onderzoek doet en een herbarium met tienduizenden planten beheert, benadrukt de veelzijdigheid van de paardenbloem: van eetbare toepassingen zoals limonade en ijs tot medicinale eigenschappen en het belang voor wilde bijen als voornaamste nectarbron. Wereldwijd zijn er duizenden soorten; in Nederland alleen al groeit een grote diversiteit, met soms wel vijftig tot zestig verschillende soorten in één weiland.

De paardenbloem wordt vaak onterecht als onkruid gezien en bestreden, vooral vanwege het vermeende negatieve effect op grasproductie in weilanden. Dit idee is gebaseerd op verouderd onderzoek dat suggereerde dat gras rond de paardenbloem niet goed groeit, maar recentere studies weerleggen deze misvatting. Volgens de auteurs is de afkeer vooral cultureel bepaald, omdat mensen een strak groen gazon verkiezen zonder gele bloemen of witte pluisbollen.

Cruciaal is de rol van de paardenbloem in het behoud van weidevogels. Jonge weidevogelkrielen hebben tijdens hun eerste levensfase veel insecten nodig die vaak op de hoogte van paardenbloemen voorkomen. Door de afname van deze veelzijdige bloemen moeten kuikens meer lopen om voedsel te zoeken, waardoor ze kwetsbaarder zijn voor predatie. Paardenbloemen bloeien precies wanneer de vogels uitkomen en zijn daarmee essentieel voor het insectenaanbod. Daarnaast trekken de zaden van de paardenbloem vogels zoals putters en groenlingen aan, die hiervan de eerste voedselbron van het jaar maken. Initiatieven zoals het aanleggen van plasdras-gebieden alleen zijn volgens Van den Ham onvoldoende; gevarieerde vegetatie inclusief paardenbloemen is noodzakelijk.

Om het imago van de paardenbloem te verbeteren, hebben de auteurs de laatste zondag van april uitgeroepen tot Dag van de Paardenbloem. Hiermee hopen ze meer aandacht te genereren voor deze plant die een sleutelrol kan vervullen in biodiversiteit en weidevogelbescherming. De Veldgids Paardenbloemen is beschikbaar bij boekhandels en uitgeverijen.