Kunsthistoricus en journalist Cathelijne Blok: 'Kunst zou geen luxe moeten zijn'

In dit artikel:

Cathelijne Blok (36) schreef naar aanleiding van haar Joost Zwagerman Lezing vorig jaar een manifest waarin ze pleit dat kunst tot de eerste levensbehoeften behoort. Haar korte boek Maar is het kunst? (Nijgh & Van Ditmar, €15), dat begin 2024 verscheen, bundelt die ideeën en gebruikt een mix van klassieke en actuele voorbeelden — van Picasso en The Handmaid’s Tale tot Banksy, Barbie, Kendrick Lamar en Zelensky — om te laten zien hoe alledaags en essentieel kunst is.

Blok zegt dat het manifest voortkwam uit jarenlang observeren van problemen binnen de culturele sector: bezuinigingen, kunstenaars die in het nauw komen en een voortdurende noodzaak voor kunst om zich te bewijzen. De lezing gaf haar het zetje om die zorgen op papier te zetten. Ze wil met het boek vooral het brede publiek bereiken: niet alleen mensen die al van “hoge kunst” houden, maar ook zij die kunst ervaren in muziek onderweg, series op Netflix of andere dagelijkse vormen. Haar doel is discussies op gang te brengen, een beweging te stimuleren en beleidsmakers, kunstenaars en journalisten extra argumenten te geven.

Blok waarschuwt dat de dreiging niet alleen financieel is — zoals mogelijke btw-stijgingen waardoor cultuur minder toegankelijk wordt — maar ook politiek-cultureel, met voorbeelden uit de Verenigde Staten waar boeken worden verboden en tentoonstellingen gecontroleerd. Ze benadrukt dat kunst geen luxe moet zijn en roept op tot bewuste waardering en verdediging van creatieve ruimte. Het boek fungeert als oproep tot actie: om te blijven praten over kunst, ervan te genieten en te vechten tegen maatregelen die die vrijheid en toegankelijkheid ondermijnen.