Kristallnacht herdacht in Amsterdam: 'Joden voelen meer druk van antisemitisme'
In dit artikel:
In Amsterdam is vanavond in de Portugese Synagoge stilgestaan bij de Kristallnacht, precies 87 jaar nadat Joden in nazi-Duitsland werden opgejaagd en vermoord. Voor het eerst was een Duitse minister bij de jaarlijkse, zwaar beveiligde herdenking aanwezig: onderwijsminister Karin Prien, die van Joodse afkomst is en in Amsterdam is geboren. Ze noemde de huidige situatie zorgwekkend en zei dat "nu zijn Joden opnieuw bang", verwijzend naar de toegenomen onveiligheid sinds de aanvallen van Hamas op 7 oktober 2023 en naar de Maccabi-rellen in Amsterdam vorig jaar. Tegelijk verwees Prien naar positieve signalen, zoals de wapenstilstand in Gaza en de inzet van maatschappelijke organisaties tegen antisemitisme.
Schrijfster Jessica Durlacher vertelde over haar familiegeschiedenis: haar vader vluchtte net voor de Kristallnacht uit Duitsland, maar werd later in Nederland opgepakt en overleefde concentratiekampen; zijn ouders werden niet gered. Durlacher zei dat de huidige maatschappelijke spanningen Holocaustherdenkingen zwaarder belasten en zelfs agressie oproepen die zich richt tegen Joden wereldwijd in plaats van enkel tegen beleid van Israël.
Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding Eddo Verdoner onderstreepte de hardnekkigheid van het probleem met recente cijfers: de politie registreerde vorig jaar 880 antisemitische incidenten, evenveel als het jaar ervoor en duidelijk meer dan de 549 in 2022 — een stijging die hij toeschrijft aan de oorlog in Gaza. Bij het Openbaar Ministerie was ruim een derde van de vervolgende discriminatiezaken antisemitisch van aard; in 2023 was dat zelfs 48 procent. Verdoner wees op de persoonlijke gevolgen: Joden vormen "slechts 0,3 procent van de bevolking", waardoor de kans op confrontatie voor henzelf relatief groot is. Velen verbergen hun identiteit uit angst, bijvoorbeeld door andere namen te gebruiken bij bestellingen, en organisaties vinden het moeilijker zalen te huren vanwege vrees voor anti-Israëlische acties.
De herdenking bracht zo zowel herinnering aan historisch geweld als een waarschuwing: antisemitisme blijft een actueel en tastbaar risico voor Joodse Nederlanders.