Krijg je straks hoofdpijn van je aflossingsvrije hypotheek? Problemen met Belastingdienst liggen voor sommigen op de loer
In dit artikel:
Vereniging Eigen Huis waarschuwt dat veel huiseigenaren met een aflossingsvrije hypotheek na 2031 in de problemen kunnen komen met de Belastingdienst. De oorzaak is de fiscale regel dat hypotheekrente maximaal dertig jaar aftrekbaar is; wie zijn lening vóór 2001 afsloot mocht renteaftrek tot uiterlijk 2031 blijven toepassen. Vanaf dat jaar moeten huizenbezitters zelf aantonen of zij nog recht hebben op renteaftrek, iets wat volgens Eigen Huis onredelijk veel verantwoordelijkheid bij burgers legt.
De materie is ingewikkelder dan het op het eerste gezicht lijkt. Aflossingsvrije hypotheken werden eind jaren ’90 en begin jaren 2000 massaal afgesloten omdat ze lage maandlasten en maximale renteaftrek boden. Sinds de beperking door ex-minister Gerrit Zalm in 2001 geldt echter die 30‑jaarstermijn, en veel hypotheekportefeuilles zijn sindsdien meerdere keren gewijzigd: oversluiten, verhogingen voor verbouwing, het nemen van tweede hypotheken, of veranderingen door overlijden, scheiding of verhuizing. Of iemand straks nog rente mag aftrekken hangt sterk af van zulke details — bijvoorbeeld of een extra lening als aparte tweede hypotheek is geregistreerd of is samengevoegd met de oorspronkelijke lening — en die informatie is niet altijd voorhanden of eenvoudig terug te vinden.
Volgens Eigen Huis ontbreekt er bovendien een centrale partij die overzicht heeft van alle historische hypotheekbewijzen en aftrekken. Banken, hypotheekadviseurs en de Belastingdienst kunnen veelal niet zonder meer achterhalen wanneer precies welke lening is afgesloten en waarvoor. Dat vergroot de kans op ingewikkelde en langdurige geschillen tussen burgers en de fiscus, juist op een moment dat de Belastingdienst kampt met capaciteits- en automatiseringsproblemen.
Op de lange termijn verdwijnt het probleem deels vanzelf: sinds 2013 komt alleen rente op leningen die binnen 30 jaar worden afgelost (annuïteiten of lineair) in aanmerking, zodat rond 2043 niemand meer rente kan aftrekken over aflossingsvrije delen. Eigen Huis pleit er echter voor om de 30‑jaarstermijn vóór die tijd te versoepelen of te laten vallen, en vindt dat dit onderwerp aan de orde moet komen tijdens de kabinetsformatie als een geleidelijke afschaffing van renteaftrek op stapel staat.
Praktisch: ongeveer twee derde van de hypotheeknemers heeft (gedeeltelijk) een aflossingsvrije hypotheek. Huiseigenaren doen er volgens experts verstandig aan hun hypotheekakte en eerdere jaaropgaven te bewaren, bij twijfel advies in te winnen bij een hypotheekadviseur en vóór 2031 na te gaan hoe wijzigingen in hun hypotheek de fiscale positie beïnvloeden.