Kreta worstelt met toenemend aantal migranten uit Libië
In dit artikel:
De Griekse minister van migratie, Thanos Plevris, spreekt van een migranteninvasie vanuit Noord-Afrika, met name via een route van ongeveer 350 kilometer van Libië naar het eiland Kreta en het nabijgelegen Gavdos. Dit jaar zijn bijna 10.000 migranten deze route via de Middellandse Zee naar Europa gevolgd, bijna een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar. In juli alleen al arriveerden er meer dan 2.000 migranten op Kreta, een aantal hoger dan op de eilanden dichtbij Turkije zoals Lesbos en Chios.
Hoewel de toestroom ver verwijderd is van het recordjaar 2015, wordt Kreta geconfronteerd met uitdagingen door gebrek aan voorzieningen zoals vluchtelingenkampen of asielzoekerscentra. Migranten worden na redding op zee opgevangen in geïmproviseerde noodlocaties zonder voldoende faciliteiten en wachten daar enkele dagen in de hitte alvorens per boot naar de vaste wal te worden gebracht voor verdere opvang en asielprocedures.
De Griekse overheid wil geen nieuw asielzoekerscentrum op Kreta openen vanwege tegenstand van lokale bestuurders en bewoners en bezorgdheid over het toerisme-imago. In plaats daarvan worden onconventionele maatregelen genomen: twee oorlogsschepen zijn naar de Libische kust gestuurd om migranten te ontmoedigen, en Griekenland schort de behandeling van asielaanvragen van migranten via deze route voor drie maanden op, onder het mom van een noodsituatie. Dit stuit op kritiek van vluchtelingen- en mensenrechtenorganisaties.
Daarnaast plant de regering een detentiecentrum op Kreta voor migranten die via Libië arriveren, waar zij worden vastgezet in afwachting van uitzetting. Dit wordt op het eiland met argwaan bekeken, mede vanwege de herinnering aan het beruchte, overbevolkte kamp Moria op Lesbos, dat in 2020 afbrandde. In plaats daarvan wordt de voorkeur gegeven aan humane transitcentra, waar migranten kort verblijven en daarna naar het vasteland kunnen reizen. Drie dergelijke doorreiscentra zijn aangekondigd, maar het detentiecentrum staat nog ter discussie.
Diplomatiek zoekt Athene steun bij de EU om met Libië een overeenkomst te sluiten om migranten in dat land te houden. Dit blijkt moeilijk door de politieke verdeeldheid in Libië, waar twee concurrerende besturen strijden om de macht. Bovendien wordt gewaarschuwd dat een samenwerking met Libië problematisch is vanwege de slechte behandeling van migranten daar, wat humanitaire zorgen oproept.
De huidige migrantenstroom bestaat vooral uit Egyptenaren, die weinig kans maken op bescherming, en Sudanezen die mogelijk oorlog ontvluchten en recht hebben op asiel. De Griekse aanpak toont het complexe spanningsveld tussen migratiecontrole, humanitaire bescherming en lokale belangen, temidden van groeiende migratiestromen over de Middellandse Zee.