Koopkracht steeg met 3,6 procent in 2024: waarom voelt het toch alsof we erop achteruitgaan?

In dit artikel:

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meldt dat de Nederlandse koopkracht vorig jaar met gemiddeld 3,6% is gestegen — de sterkste toename in twintig jaar. De verklaring ligt vooral bij een forse loonstijging van 6,8% (de grootste cao‑loonsprong in veertig jaar), terwijl de prijzen gemiddeld met 3,1% opliepen. Hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen licht toe dat die combinatie in geldelijke termen leidt tot meer bestedingsruimte, ook al voelt dat niet zo voor veel mensen.

Driekwart van de huishoudens met een baan zag hun koopkracht toenemen; de achterblijvers zijn vooral degenen die tijdelijk werk kwijt raakten, minder gingen werken of zelf hun baan opzegden. Huishoudens die van bijstand leven hadden met een plus van slechts 0,2% de kleinste verbetering. Naar leeftijd profiteren vooral dertigers en veertigers die midden in hun loopbaan zitten; naar inkomen blijken mensen met lagere inkomens het minst te winnen — mede omdat steunmaatregelen zoals een energietoeslag niet langer bestaan.

Van Mulligen wijst op het psychologische element: loonstijgingen raken je minder lang omdat je eraan gewend raakt, terwijl hogere prijzen voor boodschappen, benzine en vrijetijdsbesteding constant zichtbaar blijven en daardoor sterker worden ervaren. Die waargenomen verslechtering staat echter op gespannen voet met het bestedingspatroon: Nederlanders geven ondanks het sombere gevoel meer uit en sparen ook meer. Conclusie van het CBS‑hoofd: cijfers laten netto koopkrachtwinst zien, maar ervaring en verdeling zorgen ervoor dat het gevoel bij veel mensen anders is.