Klimaatverandering maakte natuurbranden Spanje en Portugal veel waarschijnlijker
In dit artikel:
World Weather Attribution (een internationaal team van klimaatwetenschappers waar ook het KNMI bij betrokken is) concludeert dat de extreme weersomstandigheden die deze zomer in Spanje en Portugal branden veroorzaakten veel waarschijnlijker zijn geworden door menselijke klimaatverandering. Volgens het onderzoek is het risico op precies dit soort hete, droge en winderige toestanden tot wel veertig keer groter dan zonder de extra opwarming door broeikasgassen; de omstandigheden zelf zijn bovendien ongeveer 30 procent intenser geworden.
De natuurbranden begonnen eind juli en verwoestten grote gebieden op het Iberisch schiereiland: rond de 260.000 hectare in Portugal en 380.000 hectare in Spanje (bijna vijf keer het jaarlijkse gemiddelde). Zeker acht mensen verloren het leven en tienduizenden moesten hun huizen ontvluchten. Spanje beleefde een hittegolf van 16 dagen, inclusief de heetste periode van tien dagen ooit gemeten in het land; zulke temperaturen zijn volgens de onderzoekers door klimaatverandering ongeveer 200 keer waarschijnlijker geworden. In een wereld zonder menselijke invloed had zo’n hittegolf volgens het rapport minder vaak dan eens in 2500 jaar opgetreden; bij de huidige mondiale opwarming van circa 1,3 °C komt zo’n meteorologische samenloop grofweg eens in de 13 jaar voor.
De studie benadrukt dat de link tussen hogere temperaturen en brandgevaar direct is: warmere, drogere omstandigheden zorgen voor sterkere uitdroging van vegetatie en daarmee meer brandstof. Daarnaast speelde maatschappelijke verandering mee: verstedelijking en bevolkingsverschuivingen hebben in sommige landelijke gebieden geleid tot onbeheerste vegetatie rondom boerderijen en bossen, die als brandstof fungeerde — actiever natuur- en landschapbeheer is daarom noodzakelijk.
De omvang van de rampen legde Europese bluscapaciteit zwaar onder druk. Spanje vroeg halverwege augustus internationale bijstand; verschillende landen, waaronder Nederland, stuurden hulpteams. De onderzoekers waarschuwen dat als steeds meer landen gelijktijdig om hulp moeten vragen, die internationale capaciteit uitgeput raakt. Hun conclusie is tweeledig: er is dringend behoefte aan zowel versterkte adaptatie (brandpreventie, beheer en hulpbronnen) als aan wereldwijde reductie van broeikasuitstoot om te voorkomen dat zulke rampen in ernst blijven toenemen.