Klimaattop in Brazilië van start na jaar vol vertragingen en tegenvallers

In dit artikel:

In Belém, aan de rand van de bedreigde Amazone, is vandaag de klimaattop begonnen met een gevoel van urgentie maar ook van voorzichtig optimisme. VN-secretaris-generaal António Guterres en de Braziliaanse president Lula riepen deelnemers op de beloftes van eerdere jaren nu om te zetten in daden. Brazilië lanceerde een internationaal fonds voor bosbescherming en haalde in de eerste dagen enkele miljarden binnen; Nederland droeg daar 5 miljoen euro aan bij.

De bijeenkomst begint na teleurstellende uitkomsten van de vorige top in Azerbeidzjan en tegen de achtergrond van het tienjarig bestaan van het klimaatakkoord van Parijs. Veel landen hebben hun verplichte klimaatplannen voor 2035 te laat of helemaal niet ingediend. Vooral rijke landen lieten steken vallen. De EU kwam pas kort voor de top met aangescherpte ambities voor 2040, maar die doelstelling is afgezwakt: lidstaten spreken nu van een uitstootreductie tussen circa 66 en 72,5 procent in 2035. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) wijst erop dat Europa relatief weinig van de werelduitstoot voor zijn rekening neemt (ongeveer 6 procent), zodat de praktische invloed beperkt is.

Belangrijker zijn de posities van de Verenigde Staten en China, samen goed voor ongeveer 40 procent van de mondiale emissies. China leverde geen extra ambitie: de ingediende doelstellingen volgen grotendeels het huidige beleid. De VS presenteerden onder Biden wél ambitieuze plannen, maar de terugtrekking uit het Parijsakkoord door Trump werpt een schaduw over de top en kan de mondiale inspanning met naar schatting 2 gigaton CO2 in 2035 verzwakken.

Brazilië heeft de conferentie het label mutirão gegeven — een oproep tot collectieve inzet — maar of die gezamenlijke koers stevig genoeg is tegen geopolitieke tegenwind en late, onafgemaakte doorrekeningen van plannen, zal de komende twee weken moeten blijken.