Klimaattop in Brazilië voor niemand een succes, zeker niet voor Europese Unie
In dit artikel:
In Belém (Brazilië) is na ruim twee weken onderhandelen de dertigste klimaattop afgesloten, maar het resultaat valt tegen: er is wel een eindtekst, maar geen breed gedragen, ambitieus pakket met bindende afspraken over het afbouwen van olie, kolen en gas of harde doelen tegen ontbossing. Tijdens de slotzitting weigerde Colombia uiteindelijk het akkoord te steunen en waarschuwde een onderhandelaar dat een consensus die het klimaat negeert geen echte consensus is. De conferentie kende ook spanningen en een incident met een brand, en liep uit in hectische nachtelijke onderhandelingen.
Wel is afgesproken om adaptatiefinanciering voor kwetsbare landen te verdrievoudigen, maar concrete toezeggingen en precieze taal ontbreken. Brazilië zette daarnaast een nieuw bossenfonds op; daarvan is momenteel circa 6 miljard dollar beschikbaar van het beoogde 125 miljard. De voorzitter van de top beloofde een eigen ‘routekaart’ voor de afbouw van fossiele brandstoffen te maken, maar die stap vervangt geen bindend, wereldwijd afbouwplan.
De Europese Unie keerde teleurgesteld huiswaarts. De EU en enkele lidstaten, waaronder Nederland, hadden juist gepleit voor een expliciet afbouwkader voor olie, kolen en gas, maar interne verdeeldheid en tegenstand van andere landen maakten dat leiderschap onmogelijk. Brussel ging uiteindelijk met tegenzin akkoord nadat was vastgelegd dat extra kosten uit het eerder afgesproken pakket van 300 miljard klimaatsteun gehaald kunnen worden, zodat rijke landen niet extra hoeven bij te betalen.
Klimaatwetenschappers reageren kritisch: de slottekst noemt niet expliciet het beperken van de opwarming tot 1,5°C, het centrale doel van het Parijsakkoord. Detlef van Vuuren waarschuwt dat zonder afspraken over fossiele brandstoffen het klimaatbeleid blijft steken en kostbare tijd verloren gaat. Heleen de Coninck plaatst het resultaat in bredere geopolitieke context: gezien spanningen, de afwezigheid van de VS en anti-klimaatpolitiek elders, is dit wellicht het maximaal haalbare — maar ook zij betreurt het tempoverlies.
Kleine stappen werden wel gezet op thema’s als een rechtvaardige energietransitie en gendergelijkheid. Volgend jaar is de klimaattop in Turkije; daar krijgen wereldleiders een nieuwe kans om de koers te verscherpen, terwijl de klok voor effectieve klimaatmaatregelen blijft tikken.