Klimaatraad wil klimaatbeleid met minder democratie
In dit artikel:
De Wetenschappelijke Klimaatraad (WKR) uit scherpe kritiek op het tempo van het Nederlandse klimaatbeleid, dat volgens hen te traag verloopt door politieke kortzichtigheid en het gericht zijn op korte termijn winst. Raadslid Wieke Pot wijst erop dat belangrijke maatregelen zoals de verplichte hybride warmtepomp, de CO₂-belasting voor de industrie en strengere eisen voor nieuwbouwwoningen zijn uitgesteld of versoepeld, wat leidt tot stagnatie in de klimaataanpak.
De raad pleit voor een herziening van de inrichting van het klimaatbeleid, waarbij politieke besluitvorming minder wordt beïnvloed door verkiezingscycli van vier jaar. Als voorbeeld wordt het Nederlandse waterbeleid aangehaald, waar dankzij de Deltacommissaris en de Deltawet met een vast budget van 800 miljoen euro lange termijnplanning mogelijk is buiten de directe politieke agenda om. De WKR stelt voor een soortgelijke structuur voor het klimaatbeleid te implementeren.
Daarnaast stelt de raad voor om een ‘parlementaire commissie voor de toekomst’ in te stellen die zich richt op doelen voor 2050, vergelijkbaar met initiatieven in Finland. Hoewel dit vragen oproept over de rol van ambtenaren en de democratische controle, benadrukt Pot dat het geen overname van macht door ambtenaren betreft, maar een manier om toekomstige belangen sterker mee te laten wegen in het politieke proces. Dit zou de besluitvorming meer moeten laten rusten op planbureaus en commissies met een lange termijnvisie.
De voorstellen roepen echter ook discussie op over de balans tussen democratie en deskundigheid, aangezien een grotere rol voor experts in het bepalen van klimaatbeleid kan betekenen dat gekozen politici minder direct invloed behouden, terwijl klimaatmaatregelen grote gevolgen hebben voor onder andere wonen, energie en industrie. Zo zet de WKR de noodzaak neer voor een duurzame en toekomstgerichte koersvastheid, los van kortetermijnpolitiek, maar biedt dat ook nieuwe uitdagingen voor democratische legitimiteit.