Klimaatdoel met huidig beleid niet gehaald: 'Van vooruitkijken nauwelijks meer sprake'
In dit artikel:
Met minder dan vijf procent kans acht het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) het "heel erg onwaarschijnlijk" dat Nederland de in de Klimaatwet vastgelegde doelstelling voor 2030 haalt: een vermindering van 55 procent CO2-uitstoot ten opzichte van 1990. Tot nu toe is de uitstoot met 36 procent gedaald, maar die daling gaat onvoldoende snel en regeringsbeleid heeft het afgelopen jaar weinig extra versnelling gebracht; de beperkte afname kwam vooral door externe oorzaken, zoals lagere productie in de chemische industrie.
Vorig jaar signaleerde het PBL al een tekort van 16–24 megaton CO2 tussen doelen en bestaande plannen. Demissionair minister Hermans beloofde maatregelen die volgens haar ministerie ongeveer 10 megaton extra zouden besparen, maar het PBL rekent die maatregelen nu slechts goed voor ongeveer 4 megaton — een forse overschatting van het ministerie. Bovendien zijn twee belangrijke wijzigingen in juni (die de berekeningen niet meenemen) nadelig: de afschaffing van een CO2-belasting voor de industrie en het grotendeels mislukken van maatwerkafspraken met vervuilende bedrijven die in ruil voor subsidies verregaande verduurzaming zouden moeten realiseren. Deze veranderingen duwen de emissies omhoog.
Het PBL waarschuwt dat met nog slechts vier jaar te gaan politiek-bestuurlijke stabiliteit en tijd ontbreken om het beleid effectief bij te sturen; de tijdshorizon is zo dichtbij dat ingrijpende maatregelen bijna onvermijdelijk economische pijn en maatschappelijke weerstand zullen veroorzaken als men het doel alsnog wil halen. Tussenliggende jaren worden lastig: de makkelijke en goedkope besparingen zijn al benut, terwijl de resterende opgave steeds moeilijker en kostbaarder wordt.
Daarnaast werken factoren tegen: offshore windontwikkelingen lopen achter, bedrijven stappen uit klimaatafspraken, grote duurzame subsidies staan onder druk en diverse klimaatmaatregelen zijn geschrapt of versoepeld. De Raad van State merkt op dat stagnatie feitelijk neerkomt op achteruitgang. Minister Hermans reageert dat ze zich richt op het oplossen van knelpunten om te voorkomen dat de energietransitie tot stilstand komt. Nationaal is er geen wettelijk doel na 2030; op Europees niveau geldt het streven naar klimaatneutraliteit in 2050.